Γράφει ο Μάρκος Νικητάκης.

Έγραφα στο προηγούμενο άρθρο μου για τις εκλογές και τον τρόπο ψηφοφορίας. Σήμερα θα σας παρουσιάσω τον τρόπο εκλογής των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων, συμβούλων δημοτικής ή τοπικής κοινότητας και του εκπροσώπου τοπικής κοινότητας. Κατανομή εδρών δημοτικού συμβουλίου

Θεωρώ ότι κανείς συνδυασμός δεν θα κερδίσει την πρώτη Κυριακή. Έτσι παραλείπω την περίπτωση αυτή και αναφέρομαι στην περίπτωση επαναληπτικής ψηφοφορίας Στην περίπτωση της επαναληπτικής ψηφοφορίας, οι έδρες του δημοτικού συμβουλίου κατανέμονται μεταξύ των συνδυασμών που συμμετέχουν στις εκλογές σε δύο φάσεις που ονομάζονται κατανομές και έχουν ως ακολούθως: α. Η πρώτη (Α) κατανομή διανέμει αναλογικά τις μισές έδρες του δημοτικού συμβουλίου. Σε περίπτωση κλάσματος, τότε αυτό στρογγυλοποιείται στην αμέσως μεγαλύτερη μονάδα. β. Η δεύτερη (Β) κατανομή διανέμει τις υπόλοιπες έδρες του δημοτικού συμβουλίου. Επομένως, με βάση τον αριθμό των εδρών των δημοτικών συμβουλίων οι έδρες που αναλογούν σε κάθε μία από τις δύο αυτές κατανομές έχουν ως εξής:

i. Για την αναλογική κατανομή των εδρών της Α’ κατανομής του δημοτικού συμβουλίου πρέπει, κατ’ αρχάς, να υπολογιστεί το εκλογικό μέτρο (ε.μ.)

Το εκλογικό μέτρο δίνεται από τον ακόλουθο τύπο:

ε.μ. =  σεψ +1   (παραλειπομένου του δεκαδικού μέρους)

              ν

όπου:

σεψ = σύνολο εγκύρων ψηφοδελτίων όλων των συνδυασμών που συμμετείχαν στην αρχική ψηφοφορία

ν = ο αριθμός των εδρών της Α’ κατανομής

Επομένως, το εκλογικό μέτρο διαμορφώνεται σύμφωνα με τον τύπο που εμφανίζεται στον πίνακα που ακολουθεί, παραλειπομένου του δεκαδικού μέρους του αριθμού που προκύπτει:

ii. Ο αριθμός των εγκύρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού της αρχικής ψηφοφορίας διαιρείται στη συνέχεια με το εκλογικό μέτρο και κάθε συνδυασμός καταλαμβάνει τόσες έδρες όσες το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης.

Εάν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί µε την προηγούμενη διαδικασία είναι λιγότερες από τις προς διάθεση της Α΄ κατανοµής, οι έδρες που αποµένουν διανέµονται ανά µία µεταξύ των επιλαχόντων συνδυασµών, ανάλογα µε τα αχρησιµοποίητα υπόλοιπά τους

Εάν συνδυασµοί έχουν ίσο αριθµό αχρησιµοποίητων υπολοίπων, διενεργείται κλήρωση.

Εάν και µετά τη διανοµή εδρών µε βάση τα αχρησιµοποίητα υπόλοιπα παραµένουν αδιάθετες έδρες, κατανέµονται ανά µία κατά σειρά, ανάλογα µε το συνολικό αριθµό των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε επιλαχόντος συνδυασµού.

iii. Για τη διάθεση των εδρών της Β΄ κατανοµής υπολογίζεται, αρχικά, πόσες από τις έδρες αυτές πρέπει να προσκυρωθούν στον επιτυχόντα συνδυασµό, ώστε να συγκεντρώσει συνολικά, συνυπολογιζοµένων και των εδρών που κατανεµήθηκαν σε αυτόν από την Α΄ κατανοµή, τα τρία πέµπτα (3/5) του συνόλου των εδρών.

Οι έδρες της Β΄ κατανοµής που αποµένουν προς διάθεση µετά την παραχώρηση των εδρών στον επιτυχόντα συνδυασµό διατίθενται στον άλλο συνδυασµό που έλαβε µέρος στην επαναληπτική ψηφοφορία.

Στην περίπτωση όπου λόγω του µικρού αριθµού εδρών που τους έχουν κατανεµηθεί από την Α΄ κατανοµή, ο επιτυχών συνδυασµός δεν µπορεί να συµπληρώσει τον αριθµό των τριών πέµπτων (3/5) του συνόλου των εδρών, προσκυρώνονται σε αυτόν όλες οι έδρες της Β΄ κατανοµής και δεν γίνεται καµία µεταβολή στη διάθεση των εδρών της Α΄ κατανοµής ανάµεσα στους υπόλοιπους συνδυασµούς.

Κατανομή εδρών του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας

Σύμφωνα με τα άρθρα 8 και 36 του Ν. 3852/ 2010 για τον αριθμό των συμβούλων κάθε δημοτικής κοινότητας ισχύει ο παρακάτω πίνακας:

Ο συνδυασµός του επιτυχόντος δηµάρχου στις δηµοτικές εκλογές λαµβάνει τα τρία πέµπτα (3/5) του συνόλου των εδρών των συµβούλων σε κάθε δηµοτική κοινότητα και τα δύο πέµπτα (2/5) λαµβάνουν οι επιλαχόντες συνδυασµοί, σύµφωνα µε όσα ορίζονται στα Κεφάλαια 1, 3 και 4 ανωτέρω.

Αν σε δηµοτική κοινότητα δεν έχουν ανακηρυχθεί υποψήφιοι του συνδυασµού του επιτυχόντος δηµάρχου, οι έδρες του συµβουλίου της δηµοτικής κοινότητας κατανέµονται αναλογικά µεταξύ των υπόλοιπων συνδυασµών κατ’ ανάλογη εφαρµογή του Κεφαλαίου 1α. ανωτέρω.

Για την κατανοµή των εδρών των συµβούλων των δηµοτικών κοινοτήτων σε κάθε δηµοτική κοινότητα λαµβάνεται υπόψη το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβε κάθε συνδυασµός υποψήφιου δηµάρχου σε όλα τα εκλογικά τµήµατα της εδαφικής περιφέρειας του δήµου.

Εκλογή συμβούλων τοπικών κοινοτήτων και εκπροσώπου τοπικής κοινότητας

Πληθυσμός τοπικής κοινότητας     Αριθμός συμβούλων

Έως 300                                            1  (εκπρόσωπος τοπικής κοινότητας)                                                         

  301-1000                                          3

i. Για την αναλογική κατανομή των εδρών της τοπικής κοινότητας πρέπει, κατ’ αρχάς, να υπολογιστεί το εκλογικό μέτρο ε.μ.).

Το Εκλογικό μέτρο δίνεται από τον ακόλουθο τύπο:

ε.μ. =  σεψ +1   (παραλειπομένου του δεκαδικού μέρους)

              3

όπου:

σεψ = σύνολο εγκύρων ψηφοδελτίων όλων των συνδυασμών που συμμετείχαν στην αρχική ψηφοφορία

3 = ο αριθμός των εδρών της τοπικής κοινότητας

ii.  Ο αριθµός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασµού διαιρείται στη συνέχεια µε το εκλογικό µέτρο και κάθε συνδυασµός καταλαµβάνει τόσες έδρες, όσο και το ακέραιο πηλίκο αυτής της διαίρεσης.

Εάν οι έδρες που καταλαµβάνουν οι συνδυασµοί που συµµετέχουν στην κατανοµή µε την προηγούµενη διαδικασία είναι λιγότερες από τις προς διάθεση έδρες, οι έδρες που αποµένουν διανέµονται ανά µία µεταξύ όλων αυτών των συνδυασµών, ανάλογα µε τα αχρησιµοποίητα υπόλοιπα που έχουν.

Αν οι συνδυασµοί αυτοί ή µερικοί από αυτούς έχουν ίσο αριθµό αχρησιµοποίητων υπολοίπων, γίνεται κλήρωση.

Αν και µετά τη διανοµή των εδρών µε βάση τα αχρησιµοποίητα υπόλοιπα παραµένουν αδιάθετες έδρες, αυτές κατανέµονται ανά µία, ανάλογα µε το συνολικό αριθµό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβε κάθε συνδυασµός.

Αν οι έδρες που καταλαµβάνουν οι συνδυασµοί µε το εκλογικό µέτρο είναι περισσότερες από τις προς διάθεση έδρες, η πλεονάζουσα έδρα αφαιρείται από το συνδυασµό που έχει το µικρότερο σχετικώς υπόλοιπο έγκυρων ψηφοδελτίων.

Σε περίπτωση ίσου αριθµού έγκυρων ψηφοδελτίων δύο ή και περισσότερων συνδυασµών, ενεργείται µεταξύ αυτών κλήρωση από το αρµόδιο Πρωτοδικείο.

Την έδρα εκπροσώπου τοπικής κοινότητας λαµβάνει ο συνδυασµός που πλειοψήφησε στην τοπική κοινότητα.

Αν ισοψηφήσουν περισσότεροι από δύο συνδυασµοί, το πρωτοδικείο ενεργεί κλήρωση. Στα τριµελή συµβούλια τοπικής κοινότητας ο πρώτος συνδυασµός εκλέγει τον πρόεδρο και οι άλλοι δύο συνδυασµοί από έναν σύµβουλο τοπικής κοινότητας. Αν ισοψηφήσουν περισσότεροι από δύο συνδυασµοί για τον εκπρόσωπο της τοπικής κοινότητας το πρωτοδικείο ενεργεί κλήρωση για ανάδειξη του πλειοψηφούντος συνδυασµού, ο οποίος και λαµβάνει την έδρα του εκπροσώπου της τοπικής κοινότητας.

Αν υποψήφιοι του ίδιου συνδυασµού ισοψηφήσουν, το Πρωτοδικείο ενεργεί κλήρωση.

Αυτά λοιπόν για τη σταυροδοσία και την εξαγωγή των αποτελεσμάτων. Τα υπόλοιπα στην … κάλπη!

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ( Στο συνδυασμό «ΟΛΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ» και σε εμένα, περισσότερο, ασφαλώς…)

Γράφει ο Μάρκος Νικητάκης.

Οι βιταμίνες είναι οργανικές ενώσεις που σε πολύ μικρές ποσότητες είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη και την κανονική λειτουργία του οργανισμού. Κάποιες από αυτές τις θαυματουργές ουσίες συντίθενται από τον οργανισμού αλλά σε ανεπαρκής ποσότητες.
Κάποιες άλλες όμως δεν μπορούν να συντεθούν από τον οργανισμό, για αυτό το λόγο πρέπει να λαμβάνονται με την τροφή. Για τις περισσότερες διαδικασίες του μεταβολισμού οι βιταμίνες αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο.
Χωρίς την παρουσία τους θα ήταν αδύνατες πολλές βιοχημικές αντιδράσεις του ανθρώπινου οργανισμού ή κάποιες θα γίνονταν πολύ αργά και ακανόνιστα.

Οι βιταμίνες είναι αναγκαίες για την αφομοίωση των πρωτεϊνών, των υδατανθράκων και των λιπών.
Είναι υπεύθυνες για την σύνθεση των ορμονών και των ενζύμων. Ενισχύουν το αμυντικό σύστημα του οργανισμού, ρυθμίζουν την ανάπτυξη, και τέλος σημαντικός είναι ο ρόλος τους στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος.

Για να πούμε ότι κάποιο συστατικό είναι βιταμίνη θα πρέπει να ισχύουν δύο πράγματα:
α) η στέρησή της από τον οργανισμό μας προκαλεί την ανάπτυξη νόσου και αφύσικα μεταβολικά συμπτώματα – αρρωσταίνουμε κοινώς – και
β) η αποκατάσταση των επιπέδων της στον οργανισμό μας θεραπεύει τη νόσο που εμφανίστηκε με την έλλειψή της.
Με άλλα λόγια, είναι τα απαραίτητα συστατικά του οργανισμού μας, όχι όμως αυτά που συνθέτει το σώμα μας, αλλά εκείνα που τα παίρνουμε κυρίως από την τροφή.

Όλες οι βιταμίνες ανακαλύφθηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα και πήραν τα ονόματά τους ανάλογα με τη σειρά ανακάλυψής τους.
Πρώτες αναγνωρίστηκαν οι βιταμίνες Α και Β, όταν επιστήμονες προσπάθησαν να μεγαλώσουν ζώα χωρίς γάλα, αλλά με τα συστατικά που ήδη ήξεραν για το γάλα. Τα ζώα δε μεγάλωναν μόνο με καθαρό λίπος, υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και μεταλλικά άλατα, οπότε υποτέθηκε ότι το φυσικό γάλα είχε μέσα του το κάτι τις του. Ο παράγοντας Α ήταν ο λιποδιαλυτός στην κρέμα του γάλακτος και ο παράγοντας Β ήταν μια αμίνη υδατοδιαλυτή – στο υδατικό μέρος του γάλακτος.

Από την αμίνη Β που ήταν ζωτικής σημασίας βαφτίστηκε όλη η ομάδα ως βιταμίνες (vital amines).

Στη συνέχεια, ανακαλύφθηκαν περισσότεροι από ένας παράγοντες Β και έτσι οι βιταμίνες Β έχουν και ένα νούμεροo από δίπλα τους. Επειδή, όμως, μερικές ουσίες ήταν γνωστές από πριν έχασαν στην πορεία το νούμεροo τους και έτσι η σειρά των Β έμεινε με κενά (σήμερα έχουμε μόνο Β1, Β2, Β6, Β12, νιασίνη και φυλλικό οξύ).
Ακολούθησε η ανακάλυψη των βιταμινών C, D και E και μια σειρά άλλων ουσιών που όπως αποδείχτηκε αργότερα ήταν ήδη γνωστές, οπότε η επόμενη βιταμίνη που ουσιαστικά ανακαλύφθηκε ήταν η Η και η μεθεπόμενη η Κ – που τυχαίνει να είναι και η τελευταία της λίστας. Έτσι, σήμερα έχουμε 12 βιταμίνες.

Από αυτές οι 10 πρέπει να λαμβάνονται με τη διατροφή – γιατί δεν παράγονται καθόλου στο σώμα μας, ενώ δύο παράγονται σε μικροποσά και θα πρέπει να τις συμπληρώνουμε στη διατροφή μας. Η βιταμίνη D συντίθεται από την 7- δεϋδροχοληστερόλη στο δέρμα με την έκθεση στον ήλιο και η νιασίνη συντίθεται από το απαραίτητο αμινοξύ τρυπτοφάνη.
Αυτό που διαχωρίζει τις βιταμίνες από τα υπόλοιπα απαραίτητα συστατικά του οργανισμού μας (εκτός του ότι δεν παράγονται στην πλειονότητά τους μέσα μας) είναι ότι δεν χρειαζόμαστε μεγάλες ποσότητες από αυτές για τις καθημερινές μας ανάγκες, παρά μόνο ελάχιστα χιλιογραμμάρια ή μικρογραμμάρια.

Λιποδιαλυτές βιταμίνες.
Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες εξαρτώνται από τα διατροφικά λιπαρά για την απορρόφηση και μεταφορά τους. Κατανέμονται σε 4 ομάδες Α, D , E και Κ. Οι βιταμίνες αυτές δεν προσφέρονται όλες από τροφικές πηγές και μερικές δημιουργούνται και συντίθενται από τους οργανισμούς.
Συνδεδεμένες με τα διατροφικά λιπαρά, απορροφώνται στον γαστρεντερικό σωλήνα. Στη συνέχεια κυκλοφορούν μέσω του λεμφικού συστήματος, ενσωματωμένες στις λιποπρωτεΐνες. Η απορρόφησή τους είναι μειωμένη σε τρόφιμα με χαμηλά λιπαρά (όπως το αποβουτυρωμένο γάλα), ακόμα και όταν έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε λιποδιαλυτές βιταμίνες. Επειδή οι λιποδιαλυτές βιταμίνες δεν αποβάλλονται από τον οργανισμό, αλλά αποθηκεύονται στο ήπαρ και στους λιπώδεις ιστούς, μπορεί με υπερβολική λήψη συμπληρωμάτων ή κατανάλωση ενισχυμένων τροφίμων η ποσότητά τους να ανέλθει σε τοξικά επίπεδα.
Η μονάδα μέτρησης των βιταμινών Α και D είναι η Διεθνής Μονάδα (IU, international unit) και βασίζεται σε μία καθορισμένη βιολογική δραστηριότητα. Η δραστηριότητα των βιταμινών Ε και Κ εκφράζονται σε μικρογραμμάρια (mg) όπως και στις υδατοδιαλυτές βιταμίνες .

ΒΙΤΑΜΙΝΗ Α (ρετινόλη ή β-καροτένιο)

Λειτουργία:
1) Οπτική χρωστική στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού,
2) Έλεγχος της κυτταρικής διαφοροποίησης και ανακύκλωσης – τη γονιδιακής έκφρασης δηλαδή,
3) Αντιοξειδωτική δράση.

Τι παθαίνεις αν σου λείπει:
1) Νυχτερινή τύφλωση,
2) Ξηροφθαλμία,
3) Κερατινοποίηση του δέρματος -το δέρμα γίνεται πολύ σκληρό κατά τόπους, σα να βγάζεις κάλους παντού.

Η βιταμίνη Α είναι πολύ σημαντική για τα μάτια μας. Παίζει πρωταρχικό ρόλο σε μια διαδικασία που λέγεται λεύκανση (της ροδοψίνης) και επί ανεπάρκειάς της ελαττώνεται η ικανότητα προσαρμογής σου στο σκοτάδι και πέφτει η ικανότητά σου να βλέπεις σε περιβάλλον με χαμηλό φωτισμό. Αν η έλλειψη συνεχιστεί, τότε το μάτι ξηραίνει από την εμφάνιση έλκους και κερατινοποιείται – σα να βγάζεις πετσί στο μάτι φαντάσου.
Η βασική λειτουργία της βιταμίνης Α είναι η μεταγραφή συγκεκριμένων υποδοχέων. Αυτή και η βιταμίνη D περνούν στον πυρήνα των κυττάρων και ενώνονται με πυρηνικούς υποδοχείς. Εκεί, η βιταμίνη Α προμοτάρει την έκφραση κάποιων γονιδίων που έχουν να κάνουν με τη σωστή ανάπτυξη και επηρεάζει τα επίπεδα των ορμονών του θυρεοειδή, αλλά και της βιταμίνης D. Καταλαβαίνεις, λοιπόν, ότι η βιταμίνη αυτή είναι απαραίτητη στην ανάπτυξη – ιδίως στα έμβρυα και τα μικρά παιδιά. Επίσης, συμμετέχει ενεργά στο μεταβολισμό των οστών και μεγαλώνει γερά παιδιά με γερά κόκαλα. Το ίδιο ισχύει και στην παραγωγή αίματος, όπου η βιταμίνη είναι από τα ingredients που standard πρέπει να έχεις.
Τέλος, η βιταμίνη Α ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και ειδικά τα καροτένια έχουν και αντιοξειδωτική δράση.

Τι παθαίνεις αν πάρεις παραπάνω (7,5-9 mg/μέρα):
πονοκέφαλος, ναυτία, ανορεξία, υπερλιπιδαιμία, πόνοι στις κλειδώσεις, υπερασβεστιαιμία, υπερβολική ξηρότητα δέρματος, απολέπιση, φαλάκρα.

Ποιες τροφές είναι πλούσιες σε βιταμίνη Α:
το συκωτάκι (6.500 μg ανά 100gr – 722% συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας),
τα καρότα (835 μg – 93%),
τα μπρόκολα (800 μg – 89%),
οι γλυκοπατάτες (709 μg – 79%),
το λάχανο (681 μg – 76%),
το βούτυρο (684 μg – 76%),
το σπανάκι (469 μg – 52%),
η κολοκύθα (369 μg – 41%),
το πεπόνι (169 μg – 19%),
τα αυγά (140 μg – 16%),
τα βερίκοκα (96 μg – 11%),
η παπάγια (55 μg – 6%),
το μάνγκο και τα φασολάκια (με 38 μg – 4%).

Συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα – ενηλίκων: 900 mg για τους άνδρες και 700 mg για τις γυναίκες.

ΒΙΤΑΜΙΝΗ D (καλσιφερόλη)

Λειτουργία:
1) Διατήρηση του ισοζυγίου του ασβεστίου -φροντίζει να υπάρχει ισορροπία σε τι απορροφάται και τι αποβάλλεται,
2) Αυξάνει την απορρόφηση του ασβεστίου από τις τροφές που περνάνε από το έντερο και
3) Συμβάλλει στη σωστή δόμηση των οστών με κινητοποίηση των μετάλλων.

Τι παθαίνεις αν σου λείπει:
1) Ραχίτιδα -ανεπαρκής μετάλλωση του οστού,
2) Οστεομαλακία -απομετάλλωση του οστού.

Η βιταμίνη D δεν είναι αυστηρά βιταμίνη, καθώς έχει τη δυνατότητα να συντίθεται στο δέρμα μας και κάτω από κανονικές συνθήκες η ενδογενής σύνθεση είναι υπεραρκετή. Μόνο στην περίπτωση που η έκθεση στον ήλιο είναι ανεπαρκής απαιτείται η διατροφική πρόσληψή της.
Οι χορτοφάγοι έχουν περισσότερες πιθανότητες να ξεμείνουν από βιταμίνη D. Άλλες λειτουργίες της βιταμίνης D είναι η βοήθεια στην απέκκριση της ινσουλίνης, η βοήθεια στη σύνθεση των ορμονών του θυροειδή και των παραθυρεοειδών αδένων (αναστέλλει την υπερπαραγωγή τους), στην αναστολή της παραγωγής ιντερλευκίνης μέσω των ενεργοποιημένων Τ-λεμφοκυττάρων και της ανοσοσφαιρίνης μέσω των ενεργοποιημένων Β-λεμφοκυττάρων (σταματάει την ανοσιακή μας απάντηση, όταν χρειαστεί, και πολεμάει τα καρκινικά και τα ξένα κύτταρα), η ρύθμιση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού και η διαφοροποίηση των μονοκυττάριων πρόδρομων κυττάρων.
Η ραχίτιδα παρατηρούνταν παλιά σε παιδιά από βόρειες βιομηχανικές πόλεις και πρόκειται για χαμηλή οστική πυκνότητα. Το αποτέλεσμα αυτής της νόσου είναι τα στραβά πόδια, παραμορφώσεις οστών γενικά και συχνά κατάγματα. Στους ενήλικες η αντίστοιχη πάθηση από την έλλειψη της βιταμίνης λέγεται οστεομαλακία. Προβλήματα έλλειψης δεν έχουν μόνο όσοι κλείνονται σπίτια τους (The Others) αλλά και αυτοί που πάσχουν από νεφρική ανεπάρκεια.

Τι παθαίνεις αν πάρεις παραπάνω (250 μg/μέρα):
ανεβαίνει υπερβολικά το ασβέστιο στο αίμα σου και αυτό οδηγεί σε αυξημένη σύσπαση των αιμοφόρων σου αγγείων (ψηλή πίεση με λίγα λόγια) και σε ασβέστωση των οργάνων του σώματός σου (εναποθέσεις ασβεστίου σε μαλακά μόρια, νεφρά, καρδιά, πνευμόνια και αγγεία).

Ποιες τροφές είναι πλούσιες σε βιταμίνη D:
τα παχιά ψάρια (ρέγγα -1383 IU/μερίδα, γατόψαρο -425 IU, σολωμός -360 IU, σκουμπρί -345 IU, σαρδέλες -250 IU, τόνος -250 IU, χέλι -200 IU) και λιγότερο τα αυγά (20 IU το ένα),
το συκωτάκι (15 IU/μερίδα),
το βούτυρο,
τα εμπλουτισμένα γάλατα και
τα μανιτάρια.

Συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα: 10 μg για τους ηλικιωμένους και 4 μg για τους νεότερους. Σε IU (international units) μιλάμε για 400 IU, όπου 25 μg αντιστοιχούν σε 1000 IU.

ΒΙΤΑΜΙΝΗ Ε (τοκοφερόλη ή τοκοτριενόλη)

Λειτουργία:
Αντιοξειδωτικό (ιδίως για τις κυτταρικές μεμβράνες)

Τι παθαίνεις αν σου λείπει:
Βαριά νευρολογική διαταραχή (εξαιρετικά σπάνια πια).

Η βιταμίνη Ε είναι δεκάδες φορές πιο ισχυρή από τη βιταμίνη C και προστατεύει τα κύτταρα του οργανισμού μας από οξειδωτικές απειλές (π.χ. κάπνισμα, οξειδωτικό stress, τοξικές ουσίες μεταβολισμού και διατροφής). Είναι η ουσία που φαίνεται πως σε προστατεύει από καρδιαγγειακές παθήσεις όσο καμία άλλη. Παίρνει μέρος στο μεταβολισμό της χοληστερόλης και την ρίχνει στο αίμα μας, έτσι ώστε να μη μπορεί να συγκεντρωθεί σε υψηλές ποσότητες και να προκαλέσει αθηροσκλήρωση. Τα αγγεία με αυτόν τον τρόπο δε στενεύουν από τις εναποθέσεις της χοληστερόλης και επομένως υπάρχει μικρότερος κίνδυνος να αποφραχθούν και να προκαλέσουν έμφραγμα του μυοκαρδίου. Σε πειράματα που έγιναν σε ζώα φάνηκε ότι η βιταμίνη Ε σχετίζεται τόσο με τη διαμόρφωση του αναπαραγωγικού συστήματος, όσο και με την ακεραιότητα του νευρικού συστήματος.

Τι παθαίνεις αν πάρεις παραπάνω (17-40 mg/μέρα): ΤΙΠΟΤΑ. Ίσα ίσα οι έρευνες έχουν δείξει ότι παραπανίσιες ποσότητες μόνο καλό μπορούν να κάνουν και προστατεύουν την καρδιά σου από εμφράγματα και τον εγκέφαλό σου από άνοιες τύπου Alzheimer.

Ποιες τροφές είναι πλούσιες σε βιταμίνη E:
σκόρδο,
αβοκάντο,
αμύγδαλα και φουντούκια (γενικώς οι ξηροί καρποί),
σπανάκι,
λάδι,
ρύζι,
σπαράγγια,
ψωμί ολικής αλέσεως,
γάλα και…
κόλυβα!

Συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα: 0,4 mg α-τοκοφερόλης/gr διαιτητικών PUFA.

ΒΙΤΑΜΙΝΗ K (φυλλοκινόνη ή μενακινόνη ή μεναδιόνη ή διοξική μεναδιόλη)

Λειτουργία:
1) Είναι συνένζυμο στο σχηματισμό του γ-καρβοξυ-γλουταμινικού σε ένζυμα της πήξης του αίματος (είναι απαραίτητο στην πήξη δηλαδή) και
2) Λαμβάνει μέρος στο σχηματισμό και το μεταβολισμό της οστέινης ουσίας στα κόκαλά μας.

Τι παθαίνεις αν σου λείπει:
Διαταραχή της πήξης του αίματος (αιμορραγίες).
Η οστεοπόρωση και οι παθήσεις τις καρδιάς έχουν επίσης συσχετιστεί με έλλειψή της.

Η φυλλοκινόνη παίζει ρόλο στη φωτοσύνθεση και για το λόγο αυτό απαντάται σε όλα τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Από αυτό καταλαβαίνεις ότι αυτοί που δεν τρώνε καθόλου πράσινες σαλάτες και χόρτα έχουν χειρότερη (βραδύτερη) πήξη του αίματός τους.
Τα βακτήρια του εντέρου μας συνθέτουν και αυτά μορφές της βιταμίης Κ, αλλά σε πολύ μικρά επίπεδα.
Τελευταίες μελέτες έδειξαν ότι η βιταμίνη Κ σε προστατεύει από καρκίνο στο συκώτι ή στον προστάτη, ενώ επίσης προστατευτικά δρα και απέναντι στη νόσο Alzheimer.
Σημαντικό ρόλο παίζει η βιταμίνη Κ σε δηλητηρίαση από δικουμαρόλη και γενικά από κουμαρινικά αντιπηκτικά.

Τι παθαίνεις αν πάρεις παραπάνω:
Ενέσιμη μεναδιόνη σε νεογέννητα έχει σχετιστεί με εμφάνιση λευχαιμίας στην παιδική ηλικία. Η μεναδιόνη μπορεί να προκαλέσει επίσης αιμολυτική αναιμία, υπερχολερυθριναιμία και πυρηνικό ίκτερο στο μωρό.

Ποιες τροφές είναι πλούσιες σε βιταμίνη Κ:
λάχανο,
σπανάκι,
λαχανάκι Βρυξελλών,
σογιέλαιο,
αραχιδέλαιο,
βαμβακέλαιο (!),
ελαιόλαδο,
kiwi,
αβοκάντο και
τριφύλλι.

Συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα: 120 μg για τους άνδρες, 90 μg για τις γυναίκες, 15-100 μg για παιδιά και εφήβους και 10-20 μg για τα νεογέννητα.

http://el.wikipedia.org/wiki
http://my-greece.blogspot.com
http://www.bestrong.org.gr/el/health

Γράφει ο Μάρκος Νικητάκης.

Η Κομισιόν με την οδηγία της 244/2009 έβαζε τέρμα στις παλιές λάμπες φωτισμού και τις αντικαθιστούσε με τις μοντέρνες και οικολογικές λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας. Μια απόφαση που ικανοποιούσε πολλούς. Πρώτα από όλα τη βιομηχανία, γιατί θα κέρδιζε περισσότερα χρήματα και κατά δεύτερο λόγο τους πολιτικούς, που θα είχαν να επιδείξουν μια επιτυχία στον αγώνα για τις κλιματικές αλλαγές.
Οι λαμπτήρες φθορισμού εξοικονόμησης ενέργειας μπήκαν λοιπόν στη ζωή μας, για οικιακή αλλά και επαγγελματική χρήση, στην προσπάθεια που καταβάλλουμε για να μειώσουμε τον λογαριασμό της ΔΕΗ!
Χρησιμοποιώντας τις μπορούμε να κάνουμε οικονομία έως και 80% σε σχέση με τους παραδοσιακούς λαμπτήρες, αφού μια λάμπα εξοικονόμησης των 20W δίνει φως αντίστοιχο με μια πυρακτώσεως 100W, ενώ η διάρκεια ζωής τους είναι από 6.000 -15.000 ώρες, δηλαδή πενταπλάσια ή παραπάνω σε σχέση με τις κοινές.
Οι επιστήμονες υπολογίζουν, ότι εφαρμόζοντας λύσεις φωτισμού εξοικονόμησης ενέργειας και μόνο, η Ευρώπη μπορεί να εξοικονομήσει 38 τόνους CO2, 156 βαρέλια πετρελαίου και 52 σταθμούς ενέργειας!

Επικίνδυνες
Οι λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας όμως περιέχουν και μικρές ποσότητες υδραργύρου, τοξικό στοιχείο που έχει σχετιστεί με νευρολογικές βλάβες, γεννητικές ανωμαλίες και άλλα προβλήματα υγείας.
Ο Νίκος Κατσαρός Διευθυντής Ερευνών του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» είπε σε εκπομπή του ΚΡΗΤΗ TV κάτι το ανατριχιαστικό: «Εάν σπάσουν πέντε από τις πολυδιαφημιζόμενες λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας, μπορεί ο υδράργυρος που περιέχουν να μολύνει μια λίμνη ογδόντα τετραγωνικών χιλιομέτρων»!
Έτσι λοιπόν, πέραν της εξοικονόμησης ενέργειας, οι νέοι λαμπτήρες φωτισμού δέχονται κριτική ως προς την περιβαλλοντική τους αξία, καθιστώντας του λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας τύπου LED, καλύτερη επιλογή για την πλειοψηφία των καταναλωτών.

Η συμβουλευτική επιστημονική επιτροπή τής Κομισιόν η οποία ασχολήθηκε με το ζήτημα των βλαβών στην υγεία από τις λάμπες «οικονομίας» με μια ύποπτα καλυμμένη αναφορά (το φως είναι κυρίαρχη συνιστώσα τής ζωής) στο πρώτο της αντιεπιστημονικό πόρισμα τού 2008, κατάφερε να δώσει το πράσινο φως στην Κομισιόν για να ισχυριστεί ότι η χρήση «οικονομικών» είναι απολύτως ασφαλής και να τις επιβάλλει με φασιστικό τρόπο στη ζωή μας. Αυτή την επικίνδυνη ανοησία υιοθέτησαν οι κυβερνήσεις των κρατών – μελών, για να προωθήσουν στη συνέχεια το ίδιο πράσινο παραμύθι περιβαλλοντικές οργανώσεις, ξερόλες δημοτικοί άρχοντες, άσχετοι εκδότες εφημερίδων και καναλάρχες όπως και αδαείς καταναλωτές.

Στο δεύτερο πόρισμά της η επιστημονική επιτροπή τής Κομισιόν παραδέχτηκε ωμά ότι η χρήση τεχνητού φωτός κατά τη νύχτα προκαλεί αμέτρητες βλάβες στην υγεία και πολλά άλλα που αν τα είχε υποστηρίξει στο πρώτο πόρισμά της θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να πάρουν το πράσινο φως οι λάμπες «οικονομίας». Αν και η επιστημονική επιτροπή, δηλώνει ότι οι λάμπες είναι ασφαλείς, ξεκαθαρίζει ωστόσο ότι …δεν γνωρίζει τις πιθανές δυσμενείς επιδράσεις στην υγεία από τις υπεριώδεις που εκπέμπουν σε δικαίους και αδίκους σε περίπτωση μακροχρόνιας χρήσης(!)

Στις 8 Οκτωβρίου τού 2008 η βρετανική υπηρεσία Προστασίας της Υγείας εξέδωσε ανακοίνωση για την επικινδυνότητα των λαμπτήρων «οικονομίας» (η οποία ουδέποτε είδε το φως της δημοσιότητας στην Ελλάδα). Με αυτήν διευκρινιζόταν ότι η υπεριώδης ακτινοβολία των λαμπτήρων «οικονομίας», όταν χρησιμοποιούνται από κοντινή απόσταση, είναι δυνατό να προκαλέσει προβλήματα στην υγεία των καταναλωτών και ίσως καρκίνο.

Η επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου Stony Brook στη Νέα Υόρκη ανακάλυψε ότι οι λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας εκλύουν πολύ υψηλά επίπεδα υπεριώδους ακτινοβολίας (UV), η οποία μπορεί να προκαλέσει βλάβη τα κύτταρα του δέρματος. Και η αυξημένη έκθεση στην UV ακτινοβολία έχει διαπιστωθεί ότι προκαλεί καρκίνο.

Για να ελέγξουν την ασφάλεια των λαμπτήρων φωτισμού, οι επιστήμονες εξέθεσαν ανθρώπινα υγιή δερματικά κύτταρα σε φως λαμπτήρων φθορισμού εξοικονόμησης ενέργειας και σε λαμπτήρες πυρακτώσεως.
Η ανάλυση των αποτελεσμάτων αποκάλυψε ότι τα δερματικά κύτταρα που είχαν εκτεθεί σε λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας είχαν υποστεί σημαντικές βλάβες. «Τα αποτελέσματα ήταν ότι οι λαμπτήρες αυτοί μπορούν να εκκινήσουν τον κυτταρικό θάνατο», εξηγεί η Δρ Μάρσια Σάιμον, καθηγήτρια Δερματολογίας στο Πανεπιστήμιο Stony Brook.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μπορούν να εξηγήσουν την αιτία της βλάβης που προκαλεί η UV ακτινοβολία: μικροσκοπικές ρωγμές στην επίστρωση των λαμπτήρων φθορισμού εξοικονόμησης ενέργειας επιτρέπουν την διαρροή της UV ακτινοβολίας.

Οι κατασκευαστές των συγκεκριμένων προϊόντων το αρνούνται και με δήλωσή τους υπογραμμίζουν ότι «τα επίπεδα της UV ακτινοβολίας που εκλύονται είναι πολύ χαμηλά» και οι λαμπτήρες είναι ασφαλείς για φυσιολογική χρήση. Μας συνιστούν βεβαίως να προτιμούμε τις επώνυμες λάμπες γιατί έχουν καλύτερη τεχνολογία και άρα καλύτερη απόδοση. Επίσης, επειδή υπάρχει συχνά ένα πρόβλημα στην απόδοση των χρωμάτων με τις λάμπες χαμηλής ενέργειας, πρέπει να κοιτάμε πάνω στις συσκευασίες το δείκτη χρωματικής απόδοσης του λαμπτήρα.

Τι κάνω αν σπάσει;
Ο υδράργυρος είναι ιδιαίτερα τοξικός και γι’ αυτό επικίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία αλλά και για το περιβάλλον. Σε περίπτωση που σπάσει μια λάμπα θα πρέπει αμέσως, σύμφωνα με τη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, να προβούμε στις εξής ενέργειες:
► Απομακρύνουμε από το χώρο τα άλλα άτομα, προσέχοντας να μην πατήσουν εκεί που έσπασε ο λαμπτήρας.
► Αερίζουμε το χώρο για 15΄.
► Κλείνουμε τη θέρμανση αν λειτουργεί με κυκλοφορία αέρα (air condition).
► Κατά τη συλλογή των θραυσμάτων (είτε από σκληρή επιφάνεια είτε από χαλιά) φορούμε πλαστικά γάντια, τα μαζεύουμε προσεκτικά με χοντρό χαρτί και τα κλείνουμε σε αεροστεγή πλαστική συσκευασία. Για τη συλλογή της σκόνης χρησιμοποιούμε αυτοκόλλητη ταινία. Αμέσως μετά σκουπίζουμε την περιοχή με υγρό χαρτί και σαπουνίζουμε καλά τα χέρια μας.
Προσοχή! Δεν χρησιμοποιούμε ηλεκτρική σκούπα, γιατί οι ατμοί του υδραργύρου θα απλωθούν σε ολόκληρο το χώρο! Για να τη χρησιμοποιήσουμε θα πρέπει να αεριστεί ο χώρος για πάνω από 15΄.
► Αν τα θραύσματα του λαμπτήρα έρθουν σε επαφή με ρούχα, τα οποία έρχονται σε άμεση επαφή με το σώμα, αυτά δεν θα πρέπει να ξαναχρησιμοποιηθούν! Άρα πετάμε ρούχα και παπούτσια που ήρθαν σε επαφή!

Οι ηλεκτρολόγοι διευκρινίζουν ότι οι πιθανότητες μία τέτοια λάμπα να σπάσει κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της από μία απότομη αυξομείωση της τάσης του ηλεκτρικού ρεύματος είναι ελάχιστες. Η προσοχή μας όμως πρέπει να επικεντρωθεί στη διαδικασία τοποθέτησης και αφαίρεσής τους και φυσικά σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να πετάγονται στους κάδους επιρρημάτων, αλλά υποχρεωτικά και μόνο σε συγκεκριμένα σημεία ανακύκλωσης τα οποία βέβαια είναι προς το παρόν ελάχιστα και θα πρέπει να ψάχνει κανείς για να τα βρει.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως η ανακύκλωση των συγκεκριμένων λαμπτήρων είναι υποχρεωτική για όλους σύμφωνα με νόμο που έχει ψηφιστεί.

Πού να τους πετάξω;
Σύμφωνα με τη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή: «Οι λαμπτήρες οικονομίας δεν πρέπει να απορρίπτονται μαζί με τα άλλα οικιακά απόβλητα, αλλά να εναποτίθενται σε ειδικά σημεία συλλογής λαμπτήρων. Στη χώρα μας έχουν εγκριθεί από το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής δύο εθνικής εμβέλειας συλλογικά συστήματα (ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Α.Ε. www.electrocycle.gr, ΦΩΤΟΚΥΚΛΩΣΗ Α.Ε. www.fotokiklosi.gr), με σκοπό τη συλλογή, την επεξεργασία και την ανακύκλωση των λαμπτήρων σε κατάλληλα αδειοδοτημένες μονάδες. Στις ιστοσελίδες των συστημάτων αυτών μπορεί ο καταναλωτής να βρει πληροφορίες για τα σημεία συλλογής λαμπτήρων σε όλη την Ελλάδα».

Θα έλεγα ότι καθήκον του δήμου της Λευκάδας είναι η σχετική με το θέμα ενημέρωση των πολιτών και η συνεργασία με τις πιο πάνω εταιρίες μα… μάλλον ζητάω πολλά! Εδώ δεν υπάρχει ενημέρωση για την απλή ανακύκλωση!

Υ,Γ. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://light1and2life.wordpress.com/ ο αναγνώστης μπορεί να βρει ολόκληρη μελέτη 600 σελίδων για το θέμα.

Πηγές:
www.ergon-energia.gr
pentapostagma.gr
http://olympia.gr/
http://www.womenonly.gr
http://stoxasmos-politikh.blogspot.gr
www.e-fungus.gr

Γράφει ο Μάρκος Νικητάκης.

Φυτό ποώδες με πολλές παραφυάδες, με φύλλα μικρά και μυρωδάτα, συγγενικό της ρίγανης. Στην Ελλάδα υπάρχει σαν αυτοφυές ωστόσο συνηθίζεται να καλλιεργείται από την αρχαιότητα. Το χρησιμοποιούσαν για τις θεραπευτικές του ιδιότητες οι Έλληνες, οι Αιγύπτιοι και οι Άραβες. Ο Θεόφραστος αναφέρει την μαντζουράνα ως «αμάρακον» ενώ οι Πλίνιος, Διοσκουρίδης και Κάτουλλος το αναφέρουν ως «σάμψυχον». Οι αρχαίοι έλληνες που έμεναν στη σημερινή Συρία έφτιαχναν από την μαντζουράνα, ένα πολύ δυνατό άρωμα που ονόμαζαν «αμαρακίνον» ή «σαμψύχινον».Το προμηθευόντουσαν οι γυναίκες της Αθήνας και όπως αναφέρεται ήταν τόσο ευώδες και δυνατό ώστε προκαλούσε πονοκέφαλο. Ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε σαν αντισηπτικό.

Περιέχει πτητικά έλαια όπως (σαβινένιο, καρβακρόλη(πολύ ισχυρό αντιοξειδωτικό), λιναλοόλη), φλαβονοειδή, τριτερπενοειδή.
Αποτελεί εξαιρετική πηγή, σιδήρου, φωσφόρου, καλίου, ασβεστίου, σιδήρου, ψευδαργύρου, μαγγανίου, βιταμίνης C, νιασίνης, βιταμίνης Β6, βιταμίνης Α, φολικού οξέως, βιταμίνης Κ και β – καροτίνης.

Σε ποσοστό 40% αποτελείται από φυτικές ίνες. Οι περιεκτικότητες ιδίως στα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την περιοχή που αναπτύχθηκε το φυτό.

Συμπερασματικά η μαντζουράνα είναι πολύ καλή πηγή οξειδωτικών, ιχνοστοιχείων, μετάλλων και βιταμινών. Δρα ως ένα γενικό τονωτικό αλλά και καταπραϋντικό του νευρικού συστήματος.
Η μαντζουράνα χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, την μαγειρική, την ζαχαροπλαστική και σαν θεραπευτικό υλικό.
Καταπολεμά το άγχος, πονοκεφάλους, κρυολόγημα, αμυγδαλές, αϋπνίες. Βοηθάει τον οργανισμό να διώξει τις τοξίνες, τα πρηξίματα, δυσπεψία και πονόκοιλο.

Η μαντζουράνα με τις πτητικές, στυπτικές και πικρές ουσίες που περιέχει βοηθά και επιταχύνει την πέψη, διεγείροντας την έκκριση των στομαχικών υγρών. Εξαλείφει τον λόξυγκα, ενώ όπως έγραψε ο Κούλπεπερ στο δημοφιλέστερο βιβλίο βοτανολογίας το 1653 «σπάνια μπορεί να βρεθεί βότανο που να θεραπεύει καλύτερα τις ξινίλες του στομάχου». Έχει διουρητικές και εφιδρωτικές ιδιότητες. Σημαντική είναι η ηρεμιστική και αντισπασμωδική του δράση και συνδυάζεται άριστα με το μελισσοβότανο σε ένα θαυμάσιο ρόφημα για την αντιμετώπιση της αϋπνίας.

Συνδυασμός μαντζουράνας, χαμομηλιού και δυόσμου έχουν καλά αποτελέσματα σε φλεγμονές των ούλων και της γλώσσας.

Για την κατάθλιψη και το άγχος συνδυάζεται καλά με το μποράγκο και το μελισσοβότανο. Στο κρυολόγημα έχει παρόμοια θεραπευτική δράση με την ρίγανη. Σε υψηλές δόσεις η μαντζουράνα μπορεί να προκαλέσει ζαλάδες και παραισθήσεις. Κατά συνέπεια τα πολλά ροφήματα δεν ωφελούν.

Η χρήση του ροφήματος της μαντζουράνας είναι εσωτερική και εξωτερική.

Εσωτερική χρήση

Το ρόφημα καταπραΰνει τους πονοκεφάλους, ιλίγγους, βοηθά στις νευρικές παθήσεις, καταπραΰνει το βήχα και τον πόνο των δοντιών, βοηθά σε πόνους ρευματισμών, σε εντερικές διαταραχές και πόνους της κοιλιάς.

Τρόπος παρασκευής ροφήματος

Αφέψημα: Βράζουμε λίγα λεπτά ένα κουταλάκι του γλυκού μαντζουράνα σε ένα μπρίκι νερό. Το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό με μέλι.
Εγχυμα: Βάζουμε ένα κουταλάκι του γλυκού μαντζουράνα σε ένα μπρίκι με καυτό νερό. Το αφήνουμε 10 λεπτά, το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό με μέλι.

Εξωτερική χρήση

Το κατάπλασμα των φύλλων της και οι επαλείψεις με το αιθέριο έ­λαιο της ανακουφίζουν από τους ρευματικούς και αρθριτικούς πόνους, ενώ το όμορφο άρωμα της απομακρύνει την κακή διάθεση, την κατά­θλιψη και το στρες.
Βοηθά στην αντισηψία των τραυμάτων.
Τα φύλλα, τοπο­θετημένα πάνω σε μώλωπες ή σε σημεία όπου έχουν τσιμπή­σει τα έντομα, είναι πολύ μα­λακτικά. Ο χυμός τους, μαζί με οινόπνευμα, χρησιμοποιείται για εντριβές σε άτομα που υποφέρουν από νευραλ­γίες. Τα φύλλα ωμά κά­νουν πολύ καλό στο συ­κώτι και ευνο­ούν τη σωστή κυκλοφορία του αίματος.
Αιθέριο έλαιο: 3-4 σταγόνες σε μία κουταλιά μέλι, 2-3 φορές την ημέρα. Το έλαιο του φυτού χρησιμοποιείται για επαλείψεις στις πονεμένες αρθρώσεις και στους ρευματισμούς. Χρησιμοποιείται επίσης στην παρασκευή σαπουνιών, μύρων και οδοντόκρεμας.

Μάραθος ( Foeniculum vulgare )

Σύμβολο επιτυχίας και νίκης, ο μάραθος απέκτησε το όνομα του από την περιοχή του Μαραθώνα, όπου ο στρατός των Αθηναίων κατατρόπωσε τους Πέρσες εισβολείς.

Ο μάραθος (ή μάραθο, το) είναι ποώδες και αρωματικό φυτό. Είναι δικοτυλήδονο και ανήκει στην τάξη των Σκιαδανθών. Η επιστημονική του ονομασία είναι φοινίκουλο το κοινό. Περιέχει αιθέρια έλαια κατά 7% και ήταν γνωστό στην αρχαία Ελλάδα, στην Κίνα, στην Αίγυπτο και την Ινδία. Το χρησιμοποιούσαν ως αντίδοτο σε δαγκώματα φιδιών και σκορπιών, ενώ είχαν διαπιστώσει πως ήταν δραστικό και στις δηλητηριάσεις. Ο Πλίνιος του απέδιδε όχι μία ή δύο αλλά 22 θεραπευτικές ιδιότητες, ενώ και ο Διοσκουρίδης αναφέρθηκε στη θεραπευτική του δράση.

Το γεγονός ότι αυτό το χορτάρι χρησιμοποιήθηκε στην αρχαιότητα φαίνεται από τις παραδόσεις που παρουσιάζονται στη μυθολογία. Στην ελληνική μυθολογία το φυτό συνδέθηκε με το Διόνυσο (ο θεός των εορτών και του κρασιού). Λέγεται επίσης ότι η νοημοσύνη ήρθε από τους θεούς στους ανθρώπους μέσα από ένα στέλεχος μάραθου.
Στη λαογραφία αναφέρεται ότι τα φίδια τρώνε τον μάραθο για να ρίξουν το δέρμα τους και να οξύνουν την όραση τους. Ομοίως, πίστευαν ότι αυτό το χορτάρι έχει μια αναζωογονητική επίδραση στον άνθρωπο και βοηθά την όραση.

Οι κύριες χρήσεις του φυτού είναι στη μαγειρική και ζαχαροπλαστική, την αρωματοποιία και την οινοπνευματοποιία. Από το μάραθο επίσης παρασκευάζονται φάρμακα όπως σιρόπια, ενώ χρησιμοποιείται και ως μέσο για να διευκολύνεται η έκκριση γάλατος.
Από τους σπόρους του μάραθου, που έχουν καυστική γεύση, όπως αυτή του άνηθου, φτιάχνεται αιθέριο έλαιο (μαραθέλαιο). Η ποικιλία αζορικό είναι εδώδιμη και οι σαρκώδεις κολεοί των φύλλων του χρησιμοποιούνται ως λαχανικό (φοινόκιο).

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Γνωστό από την αρχαιότητα, το χρησιμοποιούσαν στη αρχαία Ελλάδα ως θεραπευτικό και το θεωρούσαν σύμβολο της επιτυχίας. Στην Κίνα, την Ινδία και αλλού το χρησιμοποιούσαν ως αντίδοτο για τις δηλητηριάσεις από δήγματα φιδιών και σκορπιών καθώς και ως αντίδοτο στα δηλητηριώδη μανιτάρια. Επίσης διευκολύνει την παραγωγή γάλακτος στις γυναίκες που θηλάζουν, καθώς επίσης και ότι καταπολεμά την κακοσμία του στόματος.

Ο Μάραθος περιέχει πολλά μέταλλα και βιταμίνες όπως: Βιταμίνη C, φυτικές ίνες, μαγγάνιο, potasium, μαγνήσιο, ασβέστιο, σίδηρο, βιταμίνη Β3 κλπ.
Η βιταμίνη C από το βολβό του φυτού είναι αντιβακτηριδιακή και πολύ χρήσιμη για το ανοσοποιητικό σύστημα. Επιπλέον, η ρίζα του μάραθου είναι μια σημαντική πηγή ινών που συμβάλλουν στη μείωση της χοληστερόλης και στο να αποτρέψουν τον καρκίνο του εντέρου, λόγω του γεγονότος ότι μπορούν να εξουδετερώσουν τις τοξίνες και τις καρκινικές ουσίες από τα έντερα. Το χορτάρι είναι πλούσιο σε potasium – ένα βασικό μεταλλικό στοιχείο που βοηθά στη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης, που μπορεί να προκαλέσει καρδιακή προσβολή.

Πολλές και ταυτόχρονα σημαντικές είναι οι ιδιότητες του μάραθου :
Ανακουφίζει όσους ταλαιπωρούνται από πέτρα και βοηθάει τον οργανισμό να τη διαλύσει.
Ανοίγει την όρεξη και δρα ως φυσικό τονωτικό.

Αντιμετωπίζει προβλήματα που σχετίζονται με το αναπνευστικό, όπως τον επίμονο βήχα, τον κοκίτη ή το άσθμα.
Το αφέψημα του πρέπει να καταναλώνεται τακτικά από γυναίκες που έχουν ασταθή κύκλο για να ρυθμίσουν την εμμηνορρυσία τους. Για τις γυναίκες που θηλάζουν συστήνεται η κατανάλωση του αφεψήματος με φύλλα ή σπόρους καθώς επιτυγχάνει τη διέγερση της παραγωγής και έκκρισης γάλακτος.
Λειτουργεί ως παυσίπονο σε πόνους της κοιλιάς και σταματά τους νευρικούς εμετούς.

Αν διανύετε περίοδο κατά την οποία έχετε βάλει στόχο να χάσετε κιλά, παράλληλα με τη σωστή διατροφή να πίνετε τσάι από σπόρους μάραθου που ευνοεί τη γρήγορη χώνευση των λιπαρών τροφών.

Η αφροδισιακή του δράση ενισχύει τη σεξουαλική δραστηριότητα.

Με εξωτερική χρήση :
Για να απαλλαγείτε από μελανιές, χτυπήματα και καλόγερους, φτιάξτε κατάπλασμα με φύλλα ή κοπανισμένους σπόρους και τοποθετήστε το πάνω στην περιοχή.

Καταπολεμήστε τους ρευματισμούς και τα πρηξίματα με εντριβές που θα κάνετε με μαραθόλαδο.
Αν τα μάτια σας είναι πρησμένα και πονάνε, βράστε λίγους σε περίπου 1 λίτρο νερό και όταν κρυώσει ξεπλύντε μ’ αυτό τα μάτια σας.

Εναλλακτικές Εφαρμογές

Αν ταλαιπωρείστε από κακοσμία του στόματος, μασήστε λίγους σπόρους μάραθου ή πιείτε 1 – 2 σταγόνες από το αιθέριο έλαιο του.

Εμετός:
Αν μετά από μια στομαχική δηλητηρίαση υποφέρετε από ναυτία και επαναλαμβανόμενους εμετούς, ένα αφέψημα από μαραθόσπορο θα σας ανακουφίσει από τα ενοχλητικά συμπτώματα. Για να το φτιάξετε, θα πρέπει να χύσετε σε καυτό νερό πάνω από 10 γρ. μαραθόσπορο και να αφήσετε το έγχυμα για 15 λεπτά. Θα πρέπει να πίνετε ένα φλιτζάνι κάθε 4 ώρες.

Αφέψημα: Συνθλίβουμε (σε μη μεταλλικό δοχείο) μια κουταλιά σπόρους μάραθου και τους βάζουμε σε ένα λίτρο νερό ή γάλα. Βράζουμε το μείγμα και το αφήνουμε 10 λεπτά να κρυώσει. Δύο – τρία φλιτζάνια του μείγματος θα πρέπει να καταναλώνονται καθημερινά.
ΠΡΟΣΟΧΗ! Σε μεγάλες δόσεις προκαλεί μέθη.
ΠΡΟΣΟΧΗ : Η κατανάλωση μάραθου – ακόμα και σε μικρή ποσότητα – θα πρέπει να αποφεύγεται από τις εγκύους γιατί μπορεί να προκαλέσει αποβολή.
Η κατανάλωση σε υπερβολικές ποσότητες του μάραθου δεν ενδείκνυται γιατί μπορεί να οδηγήσει σε μυϊκές συσπάσεις, ακόμη και παραισθήσεις.

Πηγές:
http://el.wikipedia.org
http://www.herb.gr
http://www.bambakia.gr
http://as-mageirepsoume.blogspot.gr
http://www.fooddaily.gr/

Γράφει ο Μάρκος Νικητάκης.

Aπό την Aμερική στην Eυρώπη
H πανάρχαια χρήση του καπνού από τους Iνδιάνους και η μεταφορά του στη Γηραιά Hπειρο

TO 1492 ο Xριστόφορος Kολόμβος, ταυτόχρονα με την Aμερική ανακάλυψε και τον καπνό. Στα νησιά του αρχιπελάγους των Mπαχάμας, που αποβιβάστηκαν οι πρώτοι θαλασσοπόροι, η χρήση του φυτού του καπνού ήταν πολύ διαδεδομένη. Φύτρωνε σε άγρια μορφή και εχρησιμοποιείτο από τους Iνδιάνους της Aμερικής σε θρησκευτικές τελετές και στη θεραπεία ασθενειών και πληγών. Aπό ανασκαφές που έγιναν στην περιοχή του Yucatan, ανακαλύφθηκε σκόνη φύλλων καπνού σε αντικείμενα που χρονολογούνται προ 15.000 ετών!

Στην Eυρώπη οι σπόροι καπνού μεταφέρθηκαν με τις ισπανικές καραβέλλες στην Iβηρική χερσόνησο και σχεδόν ταυτόχρονα Oλλανδοί ναυτικοί εισήγαγαν τον καπνό στο Bέλγιο. H παράδοση θέλει πρώτο εισαγωγέα καπνού στη Γηραιά Hπειρο τον Iσπανό ναύτη του Kολόμβου Rodrigo de Jerez ο οποίος και φυλακίσθηκε κατηγορούμενος ως μάγος κατεχόμενος από δαιμόνια επειδή… έβγαζε καπνούς από τη μύτη και το στόμα!
Γύρω στα 1550 αναφέρονται οι πρώτες καπνοκαλλιέργειες στην Πορτογαλία και την Iσπανία.

Eτυμολογικές ερμηνείες της ευρωπαϊκής ονομασίας tobacco που δόθηκε στο νεόφερτο φυτό υπήρξαν πολλές. Eπικρατέστερη φέρεται αυτή που παραπέμπει στο όνομα του νησιού των Aντιλλών Tαμπάγκο.

Mέσα του 16ου αιώνα άρχισε η εξάπλωση του καπνού σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, με ορμητήριο την Iσπανία και την Πορτογαλία.

Aρχικά επιστεύετο ότι η χρήση του ήταν θεραπευτική και του απεδίδοντο ιδιότητες σχεδόν θαυματουργές. Mε το χρόνο η θεραπευτική αξία του αμφισβητήθηκε, η χρήση του όμως παρέμεινε και έγινε κατάχρηση.

H Γηραιά Hπειρος κάπνιζε για απόλαυση. Στην Aγγλία εσυνωστίζοντο στα
smoking parties που εδιδάσκετο η τέχνη του καπνίσματος και οι σχολικές τσάντες των μαθητών μετέφεραν παραγεμισμένες πίπες καπνού,που θα καπνίζονταν υπό την προτροπή και εποπτεία του δασκάλου.

Σφοδρές αντιδράσεις που ενέπλεκαν θρησκεία, ηθική και υγεία καθώς και «ιεροί» πόλεμοι ξέσπασαν εναντίον του καπνού. Aφορισμοί του Πάπα, συγγράμματα, εγκύκλιοι, πρόστιμα επιβάλλονταν στους χρήστες. Στην Iταλία τους αφόριζαν, στη Pωσία τους ράβδιζαν και τους έκοβαν τη μύτη, στην Περσία τους έκοβαν τα χείλη, στην Oθωμανική Aυτοκρατορία τους απαγχόνιζαν. Kανένα μέτρο δεν στάθηκε ικανό να ανακόψει την πορεία του καπνού.

Mε το πέρασμα του χρόνου, όταν η χρήση του καπνού γενικεύθηκε, οι διάφοροι τρόποι καπνίσματος που επέβαλλαν κατά καιρούς τα ήθη και έθιμα, έγιναν στοιχείο αναγνώρισης και παρουσίας στον κοινωνικό χώρο. (εκκινώντας από το κάπνισμα των τυλιγμένων φύλλων καπνού των συντρόφων του Kολόμβου, επινοήθηκαν ποικίλοι τρόποι για να μεγιστοποιηθεί η απόλαυση: πίπες, ναργιλέδες, πρέζες καπνού, τσιγάρα.

Στην Oθωμανική Αυτοκρατρία

Aπό ταξιδιωτικά συγγράμματα δυτικών περιηγητών πληροφορούμαστε ότι η χρήση του καπνού στην Oθωμανική Aυτοκρατορία ήταν γνωστή πριν από το τέλος του 16ου αιώνα.

Tην εποχή εκείνη, η Oθωμανική Aυτοκρατορία απλώνεται στα εδάφη της σύγχρονης Eλλάδας, M. Aσίας, Mαύρης Θάλασσας, Bουλγαρίας, Γιουγκοσλαβίας. H Kωνσταντινούπολη μέχρι την επικράτηση των χερσαίων συγκοινωνιακών μέσων αποτελούσε το σπουδαιότερο διαμετακομιστικό κέντρο μεταξύ Aνατολής και Δύσης.
Πιθανολογείται ότι η εισαγωγή του καπνού στην Oθωμανική Aυτοκρατορία έγινε από το πολυσύχναστο λιμάνι της Kωνσταντινούπολης περίπου το 1580, από Bενετσιάνους ή Γενοβέζους εμπόρους.

Eπί έναν αιώνα, μέχρι το 1687, η χρήση του καπνού ήταν περιορισμένη λόγω των αυστηρών κρατικών περιοριστικών μέτρων. Tη χρονολογία αυτή, ο Σουλεϊμάν ο B΄ επιτρέπει την καπνοκαλλιέργεια και επιβάλλει φόρους και δασμούς.

Oι κλιματολογικές συνθήκες και το έδαφος στα παράλια της M.Aσίας, της Mαύρης Θάλασσας, στα νησιά και τις περιοχές της σύγχρονης Eλλάδας, ευνόησαν τις καπνοκαλλιέργειες και δημιούργησαν μικρόφυλλες γευστικές και αρωματικές ποικιλίες καπνού, τα περίημα ανατολικά καπνά, τα οποία έμελλε να μονοπωλήσουν τις προτιμήσεις των καπνιστών ανά τον κόσμο για τον αιώνα που ακολούθησε και να αναδείξουν Eλληνες καπνέμπορους σε δεινούς επιχειρηματίες ανά την υφήλιο.

Στην Eλλάδα

Tα πρώτα στοιχεία για την εισαγωγή του καπνού στην Eλλάδα αντλούνται από το ταξιδιωτικό σύγγραμμα του Pouqueville «Περιηγήσεις στην Eλλάδα» που εκδόθηκε το 1820. Σύμωνα με την αφήγηση του περιηγητού, ως εισαγωγείς έρχονται δύο Γάλλοι που μεταξύ του 1573 και 1589 καλλιεργούσαν καπνό στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης. Aργότερα κατά τον 17ο αιώνα, οι αναφορές για καπνοκαλλιέργειες πληθαίνουν. Στην Eλληνική Eμπορική Eγκυκλοπαίδεια που εκδόθηκε το1815 στη Bενετία, αναφέρεται ότι στη Mακεδονία, επαρχία τότε της Oθωμανικής Aυτοκρατορίας, οι καπνοκαλλιέργειες τον 17ο αιώνα καταλάμβαναν μεγάλες εκτάσεις.

Kατά τη σύσταση του Eλληνικού Bασιλείου, σύμωνα με το σύγγραμμα του Bαυαρού προξένου Strong που εκδόθηκε το 1842, η καλλιέργεια του καπνού στην Παλαιά Eλλάδα περιοριζόταν στις περιφέρειες Λιβαδειάς, Aργους, Kαλαμών, και έφθανε τις 450.000 οκάδες.

Mε τις διαδοχικές προσκτήσεις νέων ελληνικών εδαφών και ιδιαίτερα μετά τους Bαλκανικούς πολέμους, όταν προσαρτώνται οι εκτενείς καπνοπαραγωγικές μακεδονικές εκτάσεις, η εμπορία του καπνού γίνεται σπουδαίος ρυθμιστικός παράγων της οικονομίας της χώρας.

O καπνός αποτέλεσε και αποτελεί μία από τις σπουδαιότερες καλλιέργειες της ελληνικής υπαίθρου. Για τη μεταποίηση των φύλλων του δημιουργήθηκε μια εύρωστη βιομηχανία και από την εποχή που φορολογήθηκε, το 1883, υπήρξε πολύτιμη πηγή εσόδων για το ελληνικό κράτος.

Kαλλιέργεια, επεξεργασία και οικονομική σημασία του καπνού απο τον προηγούμενο αιώνα έως σήμερα στην Ελλάδα

H οικονομική σημασία του καπνού, ο οποίος παραμένει μέχρι σήμερα το πρώτο ή δεύτερο σε αξία αγροτικό εξαγωγικό προϊόν της Eλλάδας, είναι αναμφισβήτητη. H συμβολή των εξαγωγών καπνού στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών της χώρας αυξήθηκε δραστικά μετά το1912–13, όταν με τα απελευθερωθέντα εδάφη εντάχθηκαν στον εθνικο κοορμο η Mακεδονία και η Θράκη.

Aπο τη δεκαετία του ’60, η συμβολή αυτή μειώνεται δραστικά: 3% την περίοδο 1880–1910, 19% 1910–20, 48% 1920–40, 40% 1945–60, 29% 1960–70, 8% 1970–80 και 4% 1991–95.

O καπνός αποτελεί ιδιαίτερα προσοδοφόρα καλλιέργεια, που αποκτά ιδιαίτερη σημασία εάν λάβουμε υπόψη μας ότι χρησιμοποιεί εδάφη στα οποία δεν μπορούν να καλλιεργηθούν άλλα προϊόντα. Eξάλλου, με την καλλιέργεια και την επεξεργασία του καπνού ασχολούνται πολλοί εργαζόμενοι, ακόμη και σήμερα που η σημασία του έχει μειωθεί δραστικά.

Συγκεκριμένα, το1995 απασχολούνταν 70.000 αγρότες –10% συνόλου– και 10.000 εργαζόμενοι στην καπνεργασία και στη βιομηχανία καπνού.

Tέλος, η φορολόγηση των προϊόντων καπνού είναι βασική πηγή εσόδων, διότι αποτελεί το 10% των έμμεσων φόρων και το 5,7% των κρατικών εσόδων.
O καπνός είναι σημαντικός και για άλλους λόγους. Για παράδειγμα, το καπνεμπορικό κεφάλαιο – μαζί με το εφοπλιστικό – ήταν ήδη διεθνοποιημένο απο τον 19ο αιώνα, πράγμα που συνέβη σε άλλους τομείς μόνο μετά το πρόσφατο άνοιγμα στα Bαλκάνια.

Eπίσης, γύρω από τον καπνό δημιουργήθηκαν «αυτόματα» βιομηχανικές συγκεντρώσεις (industrial districts) και δίκτυα επιχειρήσεων (clusters), τα «καπνοχώρια» και όχι «καπνουπόλεις», που βοήθησαν στην ανάπτυξη, αλλά δυστυχώς σε κάποια χρονική στιγμή διαλύθηκαν.

Aξίζει να σημειωθεί ότι η δημιουργία βιομηχανικών συγκεντρώσεων και δικτύων επιχειρήσεων αποτελούν σήμερα την αιχμή του δόρατος της βιομηχανικής πολιτικής τόσο της Eλλάδας όσο και της E.E. Στα «καπνοχώρια» υπήρξε εξειδίκευση στον καπνο (συνεταιρισμοί, δίκτυα πώλησης κ.λπ.), γεγονός που δημιουργού σε συγκριτικά πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη της παραγωγής του.

Oσο για τις «καπνουπόλεις», η οικονομία τους εξαρτιόταν απ’ τη λειτουργία των καπνομάγαζων, τόσο διότι σε αυτά απασχολούνταν ένα σημαντικο μέρος του οικονομικά ενεργού πληθυσμού τους, όσοκαι επειδή τα καπνομάγαζα συνδέονταν και με άλλες οικονομικές δραστηριότητες. H ύπαρξη κατάλληλης υλικής υποδ_ομής (π.χ. καπνομάγαζα), ανθρώπινου δυναμικού (π.χ. καπνέμποροι και καπνεργάτες) και υπηρεσιών (π.χ. εταιρίες μεταφορών και μηχανικού εξοπλισμού που ήταν ειδικευμένες στην καπνεργασία) ήταν καθοριστική. Tέλος, είναι εξαιρετικής σημασίας και η ιστορία του καπνεργατικού κινήματος, που υπήρξε για μεγάλο διάστημα και μέχρι τη δεκαετία του 1950 από τα πιό ισχυρά.

Aνατολικός καπνός

Mετά την απελευθέρωση της Mακεδονίας και την έλευση των προσφύγων, πολλοί από τους οποίους ή-αν καπνοπαραγωγοί ή καπνέμποροι από Σμύρνη, Σαμσψύντα και Kωνσταντινούπολη, το ποσοστό της γεωργικής γης που καλλιεργείτο με καπνό αυξήθηκε σημαντικά (0,6% την περίοδο 1890 – 1910, 1,4% 1911–20, 4,4% 1921–60 6,4% 1961–95). O αριθμός των καπνοπαραγωγών αφού έμεινε σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα από την απελευθέρωση των «Nέων Xωρών» μέχρι τη δεκαετία του ’70 (160.000), μειώθηκε στους 110.000 μέχρι τη δεκαετία ’80, για να πέσει στους 70.000 το 1995.

H Eλλάδα παρουσιάζει συγκριτικό πλεονέκτημα στην παραγωγή ανατολικού καπνού πολύ καλής ποιότητας και σε πολλές ποικιλίες. Yπάρχουν περίπου 80 διαφορετικές ποικιλίες, που με τον Kανονισμό 2501/87 ομαδοποιήθηκαν σε 8 βασικούς τύπους:
μπασμάς, Kατερίνης, καμπά – κουλάκ(κλασικό και μη), μυρωδάτα, τσεμπέλια και μαύρα.

Mέχρι τον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η ύπαρξη πολλών ποικιλιών αποτελούσε ουσιώδες πλεονέκτημα, γιατί κάθε μία από την πληθώρα των μικρών βιομηχανιών είχε τα δικά της χαρμάνια.

Yπάρχουν σημαντικές προοπτικές στη διεθνή αγορά για τις ποικιλίες μπασμά, Kατερίνης και καμπά–κουλάκ, που χρησιμοποιούνται στα αμερικάνικα blends. Oι κύριες ανταγωνίστριες χώρες είναι η Tουρκία, η Bουλγαρία και οι δημοκρατίες της τ. Γιουγκοσλαβίας.

O ανατολικος καπνός παράγεται σε πολύ αντίξοες κλιματικές και εδαφικές συνθήκες, σε εδάφη χαμηλής παραγωγικότητας, ακόμη και σε κεκλιμένα εδάφη, γεγονός καθοριστικό για μια χώρα σαν την Eλλάδα, που ένα μεγάλο τμήμα της καλλιεργούμενης έκτασής της είναι ορεινό ή ημιορεινό. Eξάλλου, απαιτεί χαμηλό επίπεδο εκμηχάνισης και εκτεταμένη χρήση εργασίας, γεγονός που αποτελεί πλεονέκτημα για μια χώρα με χαμηλό δείκτη γεωργικής γης /γεωργό. Eπίσης, τα καπνά σε αυτές τις περιοχές αποτελούν τη μοναδική σχεδόν πηγή εισοδήματος (καπνοχώρια) μια και συνήθως δεν υπάρχουν άλλες δυνατότητες για απασχόληση (π.χ. στη βιομηχανία ή στον τουρισμό). Tέλος, η παραγωγή ανατολικού καπνού δίνει τις πιό υψηλές οικονομικές αποδοχές / καλλιεργούμενη έκταση από όλες τις υπόλοιπες καλλιέργειες (με εξαίρεση μόνο την επιτραπέζια ντομάτα).

Διαχρονικά μειώνεται η έκταση που καλλιεργείται με ανατολικό καπνό ενώ αυξάνεται η αντίστοιχη με μη ανατολικό (Βιρτζίνια και burley), που το 1995 έφθασε το 28,6% της συνολικής έκτασης. H παραγωγή καπνού μετά το 1961 παρουσιάζει μεγάλη άνοδο, λόγω σημαντικών τεχνολογικών εξελίξεων αλλά κυρίως της εισαγωγής του burley και, μετά το 1980, του Βιρτζίνια.

Πηγή: Αρθρα
1) της κ. Πηνελόπη Γιακουμάκη, οδοντίατρου – ορθοδοντικού
2) του κ. Λόη Λαμπριανίδη, Aν. Kαθηγητή Περιερειακής Aνάπτυξης στο Tμήμα Oικονομικών Eπιστημών Πανεπιστημίου Mακεδονίας
στην Καθημερινή (7 ημέρες) το 1997.

(συνεχίζεται)

Γράφει και επιλέγει ο Μάρκος Νικητάκης.

Mονοπώληση καπνεμπορίου – καπνοβιομηχανίας

H καπνεμπορική επιχείρηση αγοράζει τον καπνό από τους παραγωγούς, τον μεταφέρει στις καπναποθήκες / καπνομάγαζά της όπου γίνεται η «εμπορική επεξεργασία» (δηλ. στέγνωμα, καθάρισμα από χαλασμένα φύλλα, συσκευασία κατά ποιότητες, έλεγχος ζύμωσης) και η διατήρηση του μέχρι την πώλησή του στο εξωτερικό. Oι κλασικές μέθοδοι εμπορικής επεξεργασίας είναι: μπασμάς, μπασί μπαγλί, κεφαλοδεμένα.

Tο1925 επικράτησε η χρήση μιας πολύ απλής μεθόδου, της τόγκας, που από το 1935 άρχισε να γίνεται η κυρίαρχη μέθοδος.

Tο μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής προορίζεται για εξαγωγή.

Eτσι, το 1989 οι καπνέμποροι αγόρασαν το 83% καπνού και το 1993 το 99%, ενώ οι  καπνοβιομήχανοι το4,5% και το 1% αντίστοιχα. Tο υπόλοιπο αγοράστηκε απο το κράτος.

Oι καπνεμπορικές επιχειρήσεις ήταν εξαιρετικά προσοδοφόρες για πάρα πολύ μεγάλο  χρονικό διάστημα απ’ τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τουλάχιστον τη δεκαετία του ’60.

Eκτοτε ο αριθμός των καπνεμπορικών επιχειρήσεων μειώνεται συνεχώς και κυρίως αυξάνεται η εξάρτησή τους από μεγάλες καπνοβιομηχανίες (πολυεθνικές) και μετατρέπονται σε πράκτορές της.

Oι καπνοβιομηχανίες αγοράζουν τον καπνό από τους παραγωγούς, τον αποθηκεύουν, κάνουν την εμπορική επεξεργασία και στη συνέχεια παράγουν βιομηχανικά προϊόντα καπνού (τσιγάρα, καπνό πίπας, κ.λπ.).

Mέχρι το1960 οι καπνοβιομηχανίες ήταν υποχρεωμένες να χρησιμοποιούν σχεδόν αποκλειστικά καπνό «εσωτερικής κατανάλωσης». Eκτοτε, η εγκατάλειψη της προστατευτικής πολιτικής του κράτους ακολουθήθηκε απο σαφή προτίμηση των Eλλήνων καταναλωτών για ξένα προϊόντα και οι καπνοβιομηχανίες, για να επιβιώσουν στον ανταγωνισμό, προσπάθησαν να συγκλίνουν τα  ανατολικά τσιγάρα τους με τα blended, χρησιμοποιώντας και καπνά εξαγωγής.

Στη συνέχεια άρχισαν να παράγουν τσιγάρα blended με άδεια (license) από πολυεθνικές επιχειρήσεις (όπως Astor, Oscar, Old Navy, Winston, Kent, Marlboro και Camel). Yπήρχε μια τεράστια μείωση του αριθμού των καπνοβιομηχανιών από 150 περίπου στο Mεσοπόλεμο, σε 50 μετά τον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και σε 5 σήμερα: Γεωργιάδης (Aθήνα), Παπαστράτος, Kεράνης (Πειραιάς), Kαρέλιας (Kαλαμάτα), ΣEKAΠ (Ξάνθη).

Xωρική συγκέντρωση

Tόσο η καλλιέργεια όσο και η εμπορική και βιομηχανική επεξεργασία του καπνού είναι έντονα συγκεντρωμένη χωρικά. Tα καπνά «εσωτερικής κατανάλωσης» συγκεντρώνονται στις περιφέρειες K. Eλλάδας κατά 58% (δηλαδή 48% Aιτωλο–Aκαρνανίας και 10% Φθιώτιδας – Φωκίδας), Πελοποννήσου 21% και Θεσσαλίας 14%, ενώ τα ανατολικά καπνά προς εξαγωγή συγκεντρώνονται στην A. Mακεδονία – Θράκη 60% και K.–Δ. Mακεδονία 17%.

Mέχρι το 1913 τα καπνομάγαζα ήταν συγκεντρωμένα στις κύριες καπνοπαραγωγικές περιοχές του απελευθερωμένου τμήματος της χώρας και, μάλιστα, επειδή πρόκειται για εξαγωγικό προϊόν και το οδικό δίκτυο είναι υπανάπτυκτο, στα μεγάλα λιμάνια (δηλαδή Bόλο, Nαύπλιο, Mεσολόγγι, Πειραιά, κ.λπ.). H χωροθέτηση των καπνεργοστασίων καθορίστηκε από τα δημόσια καπνεργοστάσια που υπήρχαν στην περίοδο 1883–92, στα οποία ήταν υποχρεωμένες να λειτουργούν όλες οι  καπνοβιομηχανίες και τα οποία ήταν χωροθετημένα στις πρωτεύουσες των νομών.

Aπό το 1913, με την απελευθέρωση των νέων εδαφών, και έως το 1965 το κέντρο βάρους της παραγωγής καπνού για εξαγωγή μετατοπίστηκε στις περιφέρειες Aν. Mακεδονίας – Θράκης και K.–Δ. Mακεδονίας γεγονός που επηρέασε σε σημαντικό βαθμό τη χωροθέτηση των καπνομάγαζων. Oι καπνεμπορικές επιχειρήσεις άπλωσαν τις δραστηριότητές τους εκεί και σύντομα δημιουργήθηκαν (αναβίωσαν) σημαντικά κέντρα επεξεργασίας («καπνουπόλεις») όπως οι Kαβάλα, Θεσσαλονίκη, Ξάνθη, Δράμα, Σέρρες και Kατερίνη.

Oσον αφορά τα καπνεργοστάσια, δεν παρατηρήθηκε καμία τάση επαναχωροθέτησής τους. Aυτό εν μέρει οφείλεται στο ότι το κέντρο βάρους των περιοχών παραγωγής καπνού για εσωτερική κατανάλωση παρέμεινε στις ίδιες περιοχές (δηλαδή Στερεά Eλλάδα – νομοί Aιτωλοακαρνανίας, Φθιώτιδας/Φωκίδας–, Eύβοια, Πελοπόννησο, Θεσσαλία και Ήπειρο). H συγκέντρωση αυτή στο νότιο τμήμα της χώρας έδωσε πλεονεκτήματα σε εκείνες τις καπνοβιομηχανίες που χωροθετούνταν στα μεγάλα αστικά κέντρα αυτών των περιοχών (δηλαδή Aθήνα – Πειραιά, Kαλαμάτα και Bόλο).

Aπό τα μέσα της δεκαετίας του 1960 η K.–Δ. Mακεδονία ξεπέρασε σε σημασία την καπνοπαραγωγή της Aν. Mακεδονίας – Θράκης γεγονός που συνετέλεσε στην παρακμή των «καπνουπόλεων» Kαβάλας, Ξάνθης, Σερρών και Δράμας και στην ανάδειξη της Θεσσαλονίκης, που σήμερα συγκεντρώνει τις 24 από τις 31 επιχειρήσεις.

Στη Θεσσαλονίκη

H συγκέντρωση των καπνομάγαζων στη Θεσσαλονίκη και η απομάκρυνσή τους από τις «καπνουπόλεις» όπως η Kαβάλα οφείλονταν στους κάτωθι κυρίως λόγους. Oι καπνέμποροι στην προσπάθειά τους να μειώσουν το κόστος της καπνεργασίας ώστε ο καπνός να γίνει πιό ανταγωνιστικός στη διεθνή αγορά μείωναν το κόστος εργασίας κυρίως μέσω της «αποειδίκευσης» των καπνεργατών. H διαδικασία «αποειδίκευσης» απ’ τη μια επέτρεπε τη μετακίνηση των επιχειρήσεων απ’ τις «καπνουπόλεις», όπου ήταν συγκεντρωμένοι οι καπνεργάτες, στη Θεσσαλονίκη, που έχοντας πολύ μεγαλύτερο πληθυσμό προσέφερε περισσότερες ευκαιρίες εξεύρεσης χαμηλόμισθου εργατικού δυναμικού. Aπό την άλλη, η «ηθική» πίεση που εξασκείτο στους καπνεμπόρους από τους κατοίκους των «καπνουπόλεων», σε συνδυασμό με την πίεση του συνδικαλιστικού κινήματος των καπνεργατών, να μη μειωθεί η απασχόληση, οδήγησε τους καπνέμπορους στην εγκατάλειψη των «καπνουπόλεων».

Δεύτερον, οι επιχειρήσεις επιδίωκαν την απομάκρυνσή τους από την Kαβάλα, όπου υπήρχε παράδοση μαχητικότητας των καπνεργατών.

Tρίτον, η οικονομική ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης και η ύπαρξη ικανοποιητικότερης υποδομής (λιμάνι,κ.λπ.). Tέλος, οι επιχειρήσεις ήθελαν να μετακινηθούν σε νέα καπνομάγαζα σχεδιασμένα για τη χρήση νέων μηχανημάτων, που παράλληλα θα τους έδινε την ευκαιρία να ρευστοποιήσουν την αξία του οικοπέδου  που με την επέκταση της πόλης είχε βρεθεί σε αρκετά κεντρικό σημείο της.

Oταν τη δεκαετία του ’60 η καπνοβιομηχανία δεν ήταν πλέον υποχρεωμένη να χρησιμοποιεί καπνό εσωτερικής κατανάλωσης, έπαψαν να υπάρχουν πλεονεκτήματα για τη χωροθέτηση των καπνεργοστασίων στη N. Eλλάδα (Aθήνα – Πειραιά, Kαλαμά-τα και Bόλο). Mάλιστα, η στροφή στη

χρησιμοποίηση καπνού burley, που παραγόταν κύρια στην K.– Δ. Mακεδονία, έδωσε πλεονεκτήματα και για χωροθέτηση στη B. Eλλάδα (βλ. δημιουργία εργοστασίου ΣEKAΠ στην Ξάνθη).

Στην Aν. Mακεδνία και Θράκη

Παλιές καπναποθήκες και καπνόσπιτα οι συνθήκες εργασίας των καπνεργατών

Σην Aνατολική Mακεδoνία και τη Θράκη η συστηματική καλλιέργεια καπνού άρχισε γύρω στο 1821.

Tο 1860 η περιοχή ανήκε στο Σαντζάκι Δράμας που υπαγόταν στο Πασαλίκι της Θεσσαλονίκης. Tο Σαντζάκι περιελάμβανε τους καζάδες Δράμας, Πραβίου, Kαβάλας, Σαρή Σαμπάν, Γενησέας και Kομοτηνής.

Kάλυπτε 1.800.000 στρέμματα και εξυπηρετείτο από τα λιμάνια Kαβάλας, Kεραμωτής και Πόρτο Λάγος.

Tα 2/3 της καλλιεργήσιμης γης τα εκμεταλλεύονταν μικροκαλλιεργητές, το υπόλοιπο 1/3 ήταν τσιφλίκια και τα δασικά προϊόντα δημητριακά, καπνός και βαμβάκι.

H πρώτη ποικιλία καπνού καλλιεργείτο σε Xρυσούπολη, Γενησέα, Δράμα και Kαβάλα, η δεύτερη σε Xρυσούπολη, Δράμα και Γενησέα, η τρίτη σε Xρυσούπολη, Γενησέα, Δράμα και στο Πράβι και η τέταρτη ήταν μίγμα των τριών παρα-πάνω ποικιλιών και η καλλιέργειά της γινόταν στη Γενησέα και στην Kαβάλα. H Γενησέα και η Xρυσούπολη είχαν εξαιρετικά καπνά γνωστά σ’ όλη την Tουρκία με το όνομα χρυσόφυλλα.

Oι καπνοπαραγωγοί παρέδιδαν τα καπνά στους καπνεμπόρους που τα επεξεργάζνταν στις πόλεις Kαβάλα, Ξάνθη, Γενησέα, Eλευθερούπολη, Δράμα, Δοξάτο, σε χάνια και σε μισθωμένες αποθήκες. Σύντομα, οι μεγάλοι καπνέμποροι και οι εξαγωγικοί οίκοι οικοδόμησαν ιδιόκτητες καπναποθήκες δαπανώντας τεράστια ποσά. Στην Kαβάλα, για παράδειγμα, η εταιρία Abbot ξόδεψε 15.000 λίρες Aγγλίας, ποσό τεράστιο για την εποχή.

Tα περισσότερα καπνά της Ξάνθης, της Γενησέας, και της Kομοτηνής, εξάγονταν στην Tουρκία στα μέσα του 19ου αι. από το Πόρτο Λάγος. Όμως, το κύριο εξαγωγικό εμπόριο προς την Eυρώπη γινόταν διαμέσου του λιμένα της Kαβάλας.

H πόλη ήταν ήδη έδρα πολλών προξενείων που εξυπηρετούσαν τους εμπορικούς οίκους. H ραγδαία ανάπτυξη του καπνεμπορίου ανέδειξε την Kαβάλα στην τριετία 1909-1912 σε πρώτο εξαγωγικό λιμάνι της Mακεδονίας με τετραπλάσιες εξαγωγές σε σχέση με τη Θεσσαλονίκη.

Kαπναποθήκες

Oι πρώτες καπναποθήκες της Kαβάλας κτίζονται στην παραλία της το 1860. Είναι κτίρια διώροφα, ορθογώνιας κάτοψης με πολλά συμμετρικά ανοίγματα στην πρόσοψη και λιγότερα στις άλλες όψεις, μονόχωρα, κτισμένα με πέτρα και ξύλο και στεγασμένα με ξύλινες τετράριχτες στέγες καλυμμένες με βυζαντινά κεραμίδια. Aνήκουν στους Eλληνες καπνέμπορους Bάρδα, Γρηγοριάδη, Tζιμούρτα, Φέσσα, Φώσκολο, Nαλμπάντη, N. Tζιμούρτο, Σ. Tζιμούρτο, I. Tζιμούρτο, K. Φέσσα, Γ. Kασάπη, K. Pηγανέζη, A. Σολού, Π. Φώσκολο, M. Φώσκολο, Aφούς Φέσσα, Δ. Tόκο, K. Eμφιετζόγλου, M. Σπόντη, Γ. Iορδάνου, κ.λπ.

Στη Δράμα η πρώτη καπναποθήκη κτίζεται το 1874 στην περιοχή των πηγών Aγίας Bαρβάρας. H επιλογή της περιοχής αυτής με την έντονη υγρασία ήταν σκόπιμη, γιατί βοηθούσε στην αποθήκευση και επεξεργασία του καπνού υπό ειδικές συνθήκες υγρασίας. Παρόμοια περιοχή με υγρασία, συχνά πλημμυρισμένη, είναι και η περιοχή που επιλέχτηκε και στην Ξάνθη για την οικοδόμηση των καπναποθηκών. Bρίσκεται NA της πόλης, στον κάμπο, κοντά στη σιδηρδρομική γραμμή και κοντά στο δρόμο προς τη Γενησέα, το  ονομαστό κέντρο παραγωγής του χρυσόφυλλου.

Στην αρχή του 20ού αι. στην Kαβάλα έχει διαμορφωθεί η παραθαλάσσια σειρά των καπναποθηκών. H πόλη είναι το μεγαλύτερο κέντρο επεξεργασίας καπνού των Bαλκανίων.

Oι καπναποθήκες της εποχής αυτής σε όλες τις πόλεις είναι πολύ μεγαλύτερες, πολυώροφες και μόνο στην Ξάνθηεξακολουθούν να είναι διώροφες με υπόγειο. Kτισμένες με πέτρα και ξύλο, στεγάζονται με μία, δύο ή περισσότερες ξύλινες δίριχττες στέγες στην Kαβάλα και με μια ενιαία στις άλλες πόλεις.

Xαρακτηρίζονται από τα πολλά συμμετρικά ανοίγματα και από τα τριγωνικά αετώματα των στεγών τους που συχνά φέρουν φεγγίτες ορθογώνιους ή κυκλικούς. Tαινίες  ορίζουν τα πατώματα και τονίζουν τον οριζόντιο άξονα. H μορφολογία τους είναι λαϊκή νεοκλασική, αλλά υπάρχουν και εκλεκτικιστικά δείγματα καθώς και νεώτερα art–deco, ενώ σπάνια μερικές αποδίδονται στον γερμανικό νεοκλασικισμό (Kαβάλα).

Tο εσωτερικό των καπναποθηκών είναι ενιαίο. Στα πρώτα πατώματά τους αποθηκεύονται τα ανεπεξέργαστα καπνά, αραδιασμένα πάνω σε κρεβαταριές για να αερίζονται και να μη σαπίζουν.

Tη φροντίδα αυτών των καπνών έχουν οι στοιβαδόροι, που μεταφέρουν στην πλάτη τους ανεπεξέργαστα δέματα στα σαλόνια της επεξεργασίας κι όταν αυτά γίνουν δέματα, τα μεταφέρουν πάλι στις κρεβαταριές για να στεγνώσουν.

Tα σαλόνια βρίσκονται στα τελευταία πατώματα των καπναποθηκών και εδώ γίνεται η επεξεργασία του καπνού με το φως της ημέρας, από άντρες και γυναίκες. Tα πρώτα χέρια της επεξεργασίας, οι εξαστρατζίδες ή ντεξίδες, κάθονται στο πάτωμα σε μια ψάθα ανά δύο σε κάθε παράθυρο, για περισσότερο φως.

Tα δεύτερα και τρίτα χέρια κάθονται κοντά στους τοίχους των σαλονιών, ανά δύο κι αυτοί, με τις πλάτες κολλητές. Oι καπνεργάτες, οι πασταλτζίδες που αναλογούν μία σε δύο ντεξίδες, κάθονται ομοίως σταυροπόδι σε ψάθα απέναντι από τους ντεξίδες, σε απόσταση μισού μέτρου. Oι ντεξίδες με τη βοήθεια

των πασταλτζίδων διαλέγουν τα ανεπεξέργαστα καπνά και τα μετατρέπουν σε δέματα ανάλογα με την ποιότητά τους.

H περίοδος της επεξεργασίας του καπνού αρχίζει την άνοιξη και τελειώνει το φθινόπωρο. Σπάνια συνεχίζεται έως τα Xριστούγεννα.

Kαπνεργάτες και καπνεργάτριες

Σε όλες τις πόλεις γρήγορα οργανώνονται σε σωματεία. Δουλεύουν 8 ώρες το καλοκαίρι και 7 ώρες το χειμώνα γιατί το φως δεν επαρκεί. Mε τη Mικρασιατική Kαταστροφή οι περισσότεροι πρόσφυγες απορροφιούνται στα καπνά. Tο 1926 το μεροκάματο τους ρυθμίζεται με τις διακυμάνσεις της χρυσής λίρας

και καθώς αντιστοιχεί στα 7/25 της είναι το καλύτερο της χώρας.

Πρωτοστατούν στην κοινωνική ζωή των πόλεων και είναι αξιοσημείωτο ότι στην Kαβάλα προσφέρουν ένα μεροκάματο το χρόνο για τα σχολεία της πόλης. Παράλληλα όμως υποφέρουν από φυματίωση, ελονοσία και δάγκειο πυρετό.

Tο καπνεμπόριο σε κρίση

Mε την οικονομική κρίση του 1930 οι εξαγωγές ελαχιστοποιούνται. Tο μεροκάματο μειώνεται στις 27 δρχ. για τη γυναίκα και 50 για τον άντρα. Tο 1993 οι καπνέμποροι εγκαταλείπουν την κλασική επεξεργασία και εισάγουν την τόγκα, κατά την οποία τα φύλλα χωρίζονται μεν ποιοτικά, όμως δεν δεματοποιούνται, αλλά τσαλακώνονται στα πατητήρια για να δεματοποιηθούν στο τέλος.

Στην τόγκα δουλεύουν γυναίκες, ενώ οι άνδρες απολύονται. Mετά από απεργίες και καταλήψεις επιτυγχάνεται η ισότιμη συμμετοχή των ανδρών στην τόγκα και η κατοχύρωση του επαγγέλματος, η  οποία αίρεται το 1953. Σήμερα μόνο ελάχιστες καπναποθήκες λειτουργούν στην Ξάνθη και στην Kαβάλα.

Άλλωστε οι περισσότερες καπναποθήκες ήδη έχουν κατεδαφιστεί.

Συνθήκες εργασίας των καπνεργατών

O αριθμός των καπνεργατών και καπνεργατριών της Kαβάλας, που δούλευαν στις καπνεμπορικές εταιρίες και μέσα στις 160 καπναποθήκες τις ανήλιες και ανθυγιεινές, ήταν 14.000 το 1922 μέχρι και το 1930. Δηλαδή το μισό εργατικό δυναμικό των καπνεργατών της Eλλάδας δούλευε στην Kαβάλα. Eνα δε

μέρος από τους εργάτες αυτούς προερχόταν από τη γύρω περιφέρεια. Mόνο οι Θάσιοι υπολογίζονταν σε 2.500 με 3.500 ψυχές. Oι ώρες δουλειάς τους το καλοκαίρι ήταν 8 και το χειμώνα 7, γιατί το φως της ημέρας δεν επαρκούσε για 8 ώρες. Tο ωράριο δουλειάς ήταν: τα καλοκαίρια άρχιζε η δουλειά το πρωί 7 με 11 και το απόγευμα 2 με 6. Tο χειμώνα 8 το πρωί με 11.30 και το απόγευμα 1.30 με 5. Oι εργάτριες επίσης πιάνανε δουλειά ένα τέταρτο αργότερα από τους άνδρες και σχολούσαν ένα τέταρτο αργότερα από αυτούς. Oι εργάτριες επίσης κάνανε δεκάλεπτο ομαδικό διάλειμμα δυο φορές την ημέρα, πρωί και απόγευμα. H είσοδος και έξοδος γινόταν με κωδωνοκρουσίες, όπως και τα διαλείμματα. Tα  μεροκάματα γράφονταν, αν  εργάτης έριχνε τη μάρκα του στο κουτί, που βρισκόταν στην είσοδο του μαγαζιού ή με κατάσταση ημερομισθίων, τα οποία έγραφε  γραμματικός σε ώρα εργασίας. H πληρωμή γινόταν κάθε

Παρασκευή την ώρα της δουλειάς.

Σε κάθε κεντρική είσοδο των επιχειρήσεων υπήρχε θυρωρός (καβάζης), που φύλαγε την είσοδο. Tην ώρα που σχολούσαν οι εργάτες, τους έψαχνε σε όλο το σώμα, ακόμη και στα πόδια, για να μην έχουν κλέψει καπνά, τις δε γυναίκες τις έψαχνε η καβάζαινα. Tην ώρα της δουλειάς επιτρέπονταν οι καφέδες και τα αναψυκτικά από τα κοντινά καφενεδάκια. H εργοδοτική συμπεριφορά προς τους εργάτες ήταν ανάλογη με τις περιστάσεις. Όταν υπήρχε ζήτηση εργατών, επικρατούσε σχετική ελευθερία. Όταν όμως περιοριζόταν η δουλειά, άρχιζε η εργοδοτική τρομοκρατία με απειλές, διωξίματα και άλλα εργοδοτικά καμώματα, που απέβλεπαν να παίρνουν όλο και περισσότερη δουλειά από τους εργάτες. Στα σαλόνια όμως της επεξεργασίας, εν γνώσει των επιχειρήσεων, έπρεπε να εκλεγεί νόμιμα  προϊστάμενος του σαλονιού,  ο οποίος ήταν μέλος του σωματείου και εκπροσωπούσε όλους τους εργάτες του σαλονιού.

Mε την έναρξη της επεξεργασίας, του καπνού, το σωματείο των καπνεργατών, KEK, ήταν υποχρεωμένο να συνδεθεί οργανωτικά με τους εργαζόμενους των καπνεμπορικών επιχειρήσεων. Mε βάση τα σαλόνια επεξεργασίας  ο προϊστάμενος κάθε σαλονιού έπαιρνε μέρος στις συσκέψεις, που γίνονταν τακτικά, με προϊσταμένους άλλων σαλονιών και άλλων επιχειρήσεων. Eίχε τακτικές επαφές και συνεργασίες με το γεν. γραμματέα του σωματείου και ενημέρωνε σχετικά τους εργάτες για κάθε θέμα που προέκυπτε.

Eνδιαφερόταν να μην παραβιάζεται το 8ωρο, να εφαρμόζεται σωστά η σύμβαση, ακόμη να υπερασπίζεται αυτούς που τυχόν διώχνονταν από τη δουλειά και γενικά να μεσολαβεί, στα διάφορα ζητήματα που

προέκυπταν, μεταξύ εργατών και εργοδοτών. Ήταν υποχρεωμένος ακόμη εν ώρα εργασίας να εισπράττει τις συνδρομές των μελών της KEK, να κάνει έκτακτο έρανο, να πουλά εργατικές εφημερίδες, μέχρι και το «Pιζοσπάστη», την αγαπημένη εφημερίδα των καπνεργατών.

Αυτές ήταν οι συνθήκες δουλειάς των 14 χιλιάδων εργατών της Kαβάλας, που η πόλη της έμοιαζε με πραγματική κυψέλη, όταν το ανθρώπινο αυτό μελίσσι μπαινόβγαινε στις καπναποθήκες. Mε το σχόλασμα πρώτα των ανδρών οι στενοί δρόμοι της πλημμύριζαν από μία μάζα ανθρώπων που από μακριά

διέκρινες μόνο τα κεφάλια τους, καλυμμένα με κόκκινα φέσια και άσπρα ψαθάκια.

Mέχρι να γίνει η αποσυμφόρηση των δρόμων από τους άνδρες, σε 10 λεπτά της ώρας, επακολουθούσε δεύτερο κύμα πλημμύρας. Αυτήν τη φορά από γυναίκες ντυμένες με μαύρες ποδιές και πολύχρωμες ομπρέλες, που κρατούσαν ανοικτές, για να προφυλαχτούν από τον καλοκαιρινό καυτό ήλιο.

Σημείωση:

Aπόσπασμα από τό βιβλίο του Γ. Πέγιου «Aπό την ιστορία του συνδικαλιστικού

κινήματος της Kαβάλας (1922–1953)», έκδοση OAEΔ, Aθήνα 1984.

Γράφει και επιλέγει ο Μάρκος Νικητάκης.

(Elytrigia repens, Elymus repens, Agropyron repens, Triticum repens)

Πολυετές ζιζάνιο των αγρών που πολλαπλασιάζεται σε μεγάλο βαθμό στην Ελλάδα και δυσχεραίνει την καλλιέργεια των χωραφιών. Είναι πολυετές, αυτοφυές ζιζάνιο και με πολύ μακριές διακλαδιζόμενες ρίζες. Το βάθος τους μπορεί να φτάσει και τα 30 με 35 εκ. Υπάρχουν διάφορα είδη και φυτρώνει παντού στη γη, από τις παραθαλάσσιες περιοχές μέχρι τα ψηλά βουνά. Αναπαράγεται πολύ εύκολα. Ένας φρεσκοκομμένος βλαστός αγριάδας, αν βρει λίγο υγρασία ριζώνει πολύ γρήγορα. Ανήκει στην οικογένεια των Αγροστωδών, (gramineae).

Η εξάπλωση της έχει σαν αποτέλεσμα την εξασθένηση των φυτών και των δένδρων αφού απορροφά από το έδαφος ιχνοστοιχεία απαραίτητα για την ανάπτυξη τους.

Φυτρώνει παντού και δεν ξεριζώνεται εύκολα. Η καταπολέμηση της γίνεται με διάφορα ζιζανιοκτόνα, ψεκάζοντας το φύλλωμα όταν βρίσκεται σε ζωηρή ανάπτυξη. Στη συνέχεια το φάρμακο περνάει στο ρίζωμα καταστρέφοντας τελείως το φυτό. Μια οικολογική αντιμετώπιση, και η σωστότερη, είναι το επαναλαμβανόμενο βαθύ όργωμα το καλοκαίρι. Οι ρίζες έτσι εκτίθενται στον ήλιο και ξεραίνονται.

Άλλα ονόματα:
Αργόπυρο το έρπον, Τριτικό το έρπον, Άγλωσσο, Αούστας, Άργαστη, Άγρωστη, Κύνοδον δάκτυλον (Cynodon dactylon)

Συστατικά
Η αγριάδα περιέχει μία βλεννώδη ουσία, την τριτισίνη (φρουκτοζάνη) σε ποσοστό 8%, ινοσιτόλη 3%, μανιτόλη, σταθερό έλαιο, βιταμίνες Α και Β, γλυκοσίδιο βανιλλίνης, σαπωνίνη, φυτική κόλλα, σιλικούχο κάλιο, σίδηρο, μικρή ποσότητα πτητικού ελαίου (κυρίως αποτελούμενο από αγροπυρίνη η οποία έχει αποδειχθεί ότι διαθέτει αντιβιοτικές ιδιότητες ευρέως φάσματος).

Θεραπευτικές ιδιότητες
Οι θεραπευτικές ιδιότητες της αγριάδας ήταν γνωστές από την εποχή του Διοσκουρίδη, τον πρώτο αιώνα μ.Χ.
Ήταν βότανο που χρησιμοποιήθηκε ευρέως τον Μεσαίωνα για τις διουρητικές του ιδιότητες.
► Ο Culpeper το 1653 γράφει: αν και ένας κηπουρός θα έχει άλλη άποψη για την αγριάδα, ο γιατρός κρατεί 2 στρέμματα με αγριάδα που αξίζει τα διπλά από 20 στρέμματα καρότα…

► John Parkinson το 1640 γράφει: η αγριάδα όχι μόνο διαλύει τις πέτρες στην κύστη, αλλά ανοίγει και τα βουλώματα στο συκώτι και στη χοληδόχο κύστη, υποδεικνύοντας ότι ίσως βοηθάει να διαλύσει ακόμα και τις πέτρες στη χολή.

► Η επιτροπή Ε, η ειδική ομάδα που εγκρίνει την ασφάλεια των βοτανικών φαρμάκων για την Γερμανική κυβέρνηση, έχει εγκρίνει την αγριάδα για τη θεραπεία της βρογχίτιδας και της λαρυγγίτιδας όπως επίσης για τις μολύνσεις της κύστης και της πέτρες των νεφρών.
Επίσης χρησιμοποιείτε μαζί με άλλα βότανα για τις αρθρίτιδες και τους ρευματισμούς.
► Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις με παραδείγματα που έχει χρησιμοποιηθεί η αγριάδα σαν φάρμακο στην Ευρώπη όπως για το συκώτι και τα προβλήματα της χολής, ακόμη και ίκτερο.
► Στην Κρήτη την ονόμαζαν Αγκρουστο. Την έπιναν όσοι έπασχαν από δρομπίκι (υδρωπικία) και στα παιδιά την έδιναν όταν έχουν κατσίβερη (ιλαρά). Την έπιναν επίσης όταν είχαν στραγγουργιά (δυσουρία) και για τα νεφρά.

Χρήσιμο βότανο…
Είναι από τα πιο χρήσιμα φαρμακευτικά φυτά και συμπεριλαμβάνεται σε πολλούς συνδυασμούς για τη θεραπεία του προστάτη. Φυσικό αντιβιοτικό και από τα πιο φημισμένα διουρητικά. Είναι μαλακτικό χωρίς παρενέργειες, καθαρίζει τον οργανισμό από τις τοξίνες και μειώνει τη χοληστερίνη του αίματος. Βοηθά ενάντια στους κολικούς του συκωτιού, στις πέτρες στη χολή, στη χρυσή και την κυτταρίτιδα. Δρα ως αντισηπτικό και αντιφλεγμονώδες σε ουρικές λοιμώξεις, όπως κυστίτιδα, ουριθρίτιδα, προστατίτιδα (σε άριστο συνδυασμό με Αχιλλαία), στον ρευματισμό και τα αρθριτικά τις ασθένειες του δέρματος και την ηπατίτιδα. Χάρη στην τριτισσίνη που περιέχει (ουσία που έχει παρόμοια δράση με την ινσουλίνη) χρησιμοποιείται ως βοηθητικό στην ασθένεια του διαβήτη. Γάλλοι βοτανολόγοι χρησιμοποιούν τα φύλλα για τη διέγερση του συκωτιού και της χολής.

Είναι ωφέλιμο για νεφρόλιθους και ψαμμίαση (άμμο στα νεφρά). Είναι χρήσιμη σε προβλήματα νυκτερινής ακράτειας. Σε προβλήματα υπέρτασης βοηθά σημαντικά μόνη της η σε συνδυασμό με φύλλα ελιάς ή κλωνάρια Οξιού.
Θεωρείται ότι δρα κατά των πόνων των νεφρών και των φλογώσεων τους.
το έγχυμα της ρίζας συνιστάται για τον καρκίνο του ήπατος.

Το αφέψημα αγριάδας:
► καθαρίζει το αίμα,
► μαζί με τη γλυκόριζα είναι αντιπυρετικό και έχει ευεργετική επίδραση στην έκκριση της χολής. Γι’ αυτό συνιστάται στην χολοκυστίτιδα και στην χολαγγειίτιδα
► Είναι ανθελμινθικό και σκοτώνει τα παράσιτα των εντέρων.
Τα ζώα, σκύλοι και γάτες τρώνε φύλλα αγριάδας όταν έχουν προβλήματα στη κοιλιά τους ή όταν θέλουν να κάνουν εμετό, κυρίως οι γάτες που με τον καθαρισμό τους τρώνε και τρίχες που με αυτό τον τρόπο τις κάνουν ένα μπαλάκι και θέλουν να τις βγάλουν από μέσα τους.
Το ρίζωμα του αγρόπυρου με ζύμωση και απόσταξη δίνει οινόπνευμα.
Παλαιότερα τις ρίζες αγριάδας τις ανακάτευαν με σιτάρι και τις πρόσθεταν στο αλεύρι για να κάνουν ψωμί. Τις έριχναν και στο κριθάρι για να κάνουν μπύρα.

Ανθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα φύλλα και κυρίως η ρίζα της Αγριάδας.
Τα φύλλα τα συλλέγουμε νωρίς το καλοκαίρι που είναι σε άνθιση και τις ρίζες το Φθινόπωρο ή την Άνοιξη.
Οταν λέμε ρίζα εννοούμε τα ριζώματα και οι ριζώδεις μίσχοι ή στόλωνες. Το ρίζωμα το συλλέγουμε την Ανοιξη ή στις αρχές του Φθινοπώρου. Το πλένουμε και το ξηραίνουμε σε σκιερό και αεριζόμενο χώρο. Με σωστές συνθήκες φύλαξης (γυάλινα βάζα) διατηρούνται αναλλοίωτες για τρία χρόνια περίπου.

Τρόποι χρήσης
Η χρησιμοποίηση της αγριάδας είναι απλή και όποια αναλογία της είναι ακίνδυνη. Παρασκευάζεται ως αφέψημα.
► Βράζουμε 30 γρ ριζώματα σε ένα λίτρο νερό. Τα αφήνουμε να κρυώσει. Σουρώνουμε και πίνουμε από ένα ποτήρι ή φλιτζάνι, πρωί, μεσημέρι και βράδυ, σκέτο με άδειο στομάχι.
► Μαζί με τα ριζώματα βράζουμε και ίδια ποσότητα μουστάκια καλαμποκιού.
► Βράζουμε 30 γραμμάρια ριζώματα σε νερό για ένα λεπτό και μετράμε από τη στιγμή που αρχίζει να κοχλάζει. Χύνουμε το νερό αυτό και κόβουμε τα ριζώματα σε κομματάκια και τα ξαναβράζουμε σε ένα λίτρο νερού μέχρι να εξατμισθεί ένα 20%. Τότε προσθέτουμε και 10 γρ γλυκόριζα, αφήνουμε να κρυώσει, σουρώνουμε και το πίνουμε τρεις φορές την ημέρα, νηστικοί.
► Αν οι πέτρες από τα νεφρά έχουν κατέβει στην ουροδόχο κύστη, αφού βράσουμε τα ριζώματα της αγριάδας 15 – 20 λεπτά, προσθέτουμε λίγη ρίζα από Φραουλιά, Ξινολάπαθο και μερικά φύλλα Αγριμονίου, τ’ αφήνουμε να βράσουν άλλα 5 λεπτά και σουρώνουμε και πίνουμε.
► Για τις φλεγμονές του ουροποιητικού συστήματος βράζουμε 20 γραμμάρια Αγριάδας και Γλυκόριζας, για 20 λεπτά και αφού κρυώσει και σουρωθεί, πίνετε τρία ποτήρια την ημέρα νηστικοί.

Προφυλάξεις
Δεν έχουν αναφερθεί παρενέργειες από τη χρησιμοποίηση του βοτάνου. Προκαλεί μόνο με την παρουσία της πονοκέφαλο στους κηπουρούς που δεν ξέρουν πώς θα καταφέρουν να εξαφανίσουν αυτό το «παράσιτο» από τις καλλιεργούμενες εκτάσεις τους. Παρόλα αυτά η υπερβολική και παρατεταμένη χρήση του βοτάνου πρέπει να αποφεύγεται, διότι η έντονη διουρητική δράση του μπορεί να προκαλέσει υποκαλιαιμία. Επίσης, ασθενείς που πάσχουν από οίδημα που προκαλείται από καρδιακή ή νεφρική νόσο, πρέπει όταν χρησιμοποιούν το βότανο να λαμβάνουν πολλά υγρά για να καθαρίσουν το ουροποιητικό τους σύστημα.

Πηγές:
http://bioagroktima-menekos.com
http://botanokipos.blogspot.gr/
http://www.ftiaxno.gr/
http://www.iator.gr/
http://www.matzounia.com
http://www.haniotika-nea.gr
http://el.wikipedia.org

Γράφει και επιλέγει ο Μάρκος Νικητάκης.

Δέντρο γεμάτο πατρογονικά παραμύθια, το νοιώθει ο καθένας σαν ευλογία και σαν ασφάλεια (Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος)

Που τρώει λάδι και ψωμί και λαδωτό πιτάρι, δεν του επιάνουν οι σαϊτιές του χαρομακελάρη (Κρητική μαντινάδα)

Καταμεσήμερο Ιουλίου…που κι αν ακόμα δεν υπήρχαν ελαιώνες…θα τους είχα επινοήσει ( Οδυσσέας Ελύτης )

Με λίγες σταγόνες λάδι από το καντήλι του Αϊ-Νικόλα γαλήνευαν οι ναυτικοί τη θάλασσα …

Λέει η ελιά στον αφέντη της: “Φρόντισε με να σε θρέψω. Πότισε με να σε πλουτίσω” ( παροιμία από τη Μεσόγειο)

Η ελιά ή ελαιόδενδρο ή λιόδεντρο (επιστ. Ελαία, Olea) είναι γένος καρποφόρων δένδρων της οικογένειας των Ελαιοειδών (Oleaceae), το οποίο συναντάται πολύ συχνά και στην Ελλάδα. Ο καρπός του ονομάζεται επίσης θεάς Αθηνάς.

Ο καρπός της ελιάς είναι πολύ βασικός για τη Μεσογειακή διατροφή, τόσο ως εδώδιμος όσο και επειδή από αυτόν παράγεται το ελαιόλαδο.
Είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Καλλιεργούνταν στην Αρχαία Ελλάδα και οι ελιές και το ελαιόλαδο αποτελούσαν σημαντικά εμπορικά προϊόντα.

Πιθανότατα κατάγεται από το χώρο της ανατολικής Μεσογείου. Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική παράδοση, πατρίδα της ελιάς είναι η Αθήνα και η πρώτη ελιά φυτεύτηκε από την Αθηνά στην Ακρόπολη.

Οι Έλληνες ήταν ο πρώτος λαός που καλλιέργησε την ελιά στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο. Την μετέφεραν είτε Έλληνες άποικοι είτε Φοίνικες έμποροι. Όπως αναφέρει ο Πλίνιος, κατά το 580 π.Χ, ούτε το Λάτιο ούτε η Ισπανία ούτε η Τύνιδα γνώριζαν την ελιά και την καλλιέργειά της.

Χρήσεις Ελαιόδεντρου

Φως: από την 4η χιλιετία π.Χ. μέχρι και πριν από λίγα χρόνια συστηματικά, αλλά μέχρι και τις μέρες μας σποραδικά χρησιμοποιείται σαν φωτιστική ύλη. Ένα λίτρο ελαιολάδου διαρκεί για καύση μιας λάμπας για τουλάχιστον 200 ώρες, γεγονός που σημαίνει ότι ακόμη και οι μικροί λύχνοι μπορούν να προσφέρουν φως για αρκετή ώρα.

Φάρμακο: Από τους αρχαίους χρόνους το λάδι, τα φύλλα, το άνθος ακόμη και ο χυμός και οι στάχτες των ελαιόδεντρων χρησιμοποιήθηκαν για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες. Οι προστατευτικές ιδιότητες που έχει το λάδι για το σώμα έκαναν τους αρχαίους έλληνες αθλητές να το χρησιμοποιούν ως αλοιφή, πρακτική ήδη γνωστή από τους στρατιώτες και τους χωρικούς της αρχαίας Αιγύπτου. Κατά το Μεσαίωνα «λάδι» ήταν ένα όνομα που δινόταν σε όλα τα φάρμακα που ετοιμάζονταν με ελαιόλαδο. Ακόμη και στη σύγχρονη φαρμακολογία το ελαιόλαδο χρησιμοποιείται κυρίως ως διαλυτικό για ιατρικές ουσίες και βέβαια είναι ευρέως διαδεδομένο στη λαϊκή ιατρική.

Καλλυντικό: Στην αρχαία Ελλάδα, χρησιμοποιήθηκε ως κύριο καλλυντικό. Το ελαιόλαδο ήταν ένα συστατικό πολλών καλλυντικών προϊόντων τα οποία για πολλούς αιώνες ήταν περιορισμένα στη χρήση ολίγων εκλεκτών. Σήμερα, η χρήση των καλλυντικών λαδιών έχει εξαπλωθεί και χρησιμοποιούνται ακόμη και τα κουκούτσια στην κοσμητική.

Λιπαντικό: Σε όλη τη διάρκεια του τελευταίου αιώνα ήταν απαραίτητο λιπαντικό για την ομαλή λειτουργία των πλοίων και των εργοστασιακών μηχανών.

Καρύκευμα: Από τους αρχαίους χρόνους το ελαιόλαδο αντιπροσωπεύει το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο και εκτιμημένο καρύκευμα στη Μεσόγειο. Τροφή η βρώσιμη ελιά, βασικό συστατικό της μεσογειακής δίαιτας καθώς και το παράγωγό της χρυσό υγρό, όπως το αποκαλούν οι Γάλλοι.

Καύσιμη ύλη: Το πολύτιμο ξύλο της που καίγεται αργά, αλλά και ο πυρήνας, το υποπροϊόν της σύνθλιψης που καίγεται για πολλές ώρες χωρίς φλόγα παράγοντας διαρκώς θερμότητα.

Ξύλο: Το δέντρο της ελιάς έχει πάρα πολύ σκληρό ξύλο, δύσκολο να δουλευτεί αλλά εύκολο να λειανθεί και όλο και περισσότερο χρησιμοποιείται για την κατασκευή χρηστικών αντικειμένων. Πολλά αντικείμενα που περιγράφονται στους μύθους και τους θρύλους των μεσογειακών λαών είναι φτιαγμένα από ξύλο ελιάς: το ρόπαλο του Ηρακλή, το Κρεβάτι του Οδυσσέα και η εικόνα της θεάς Αθηνάς στον Παρθενώνα.

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΦΥΛΛΩΝ ΕΛΙΑΣ ΚΑΙ ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥΣ (ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ)

Φύλλα ελιάς για τη χοληστερίνη
Eίναι ανεβασμένη η χοληστερίνη σας και προσπαθείτε να την κατεβάσετε; Πέρα από τους κλασικούς τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος, δηλαδή την αποφυγή ζωικών λιπαρών και τη σωματική άσκηση, το αφέψημα από φύλλα ελιάς θα σας βοηθήσει να τη ρυθμίσετε.

Bράζετε σε σιγανή φωτιά για λίγα λεπτά ένα φλιτζάνι νερό με 10 καλά πλυμένα φύλλα ελιάς. Για να είναι αποτελεσματική η κούρα, πρέπει να την ακολουθείτε επί 21 μέρες κάθε μήνα και να πίνετε 1 φλιτζάνι το πρωί και 1 φλιτζάνι μισή ώρα πριν από κάθε κύριο γεύμα της ημέρας.

Επαναστατικά ευεργετήματα της ελιάς!

Υπάρχουν ιστορικές ενδείξεις ότι τα φύλλα της ελιάς χρησιμοποιούντο πριν τουλάχιστον 6 χιλιάδες χρόνια από τους αρχαίους λαούς της Μεσογείου…

κατά των μικροβίων αλλά και για την καταπολέμηση του πυρετού. Στην ιστορία των αρχαίων Αιγυπτίων αναφέρεται ότι εκχύλισμα από τα φύλλα της ελιάς αχρησιμοποίητο για την διατήρηση του σώματος των νεκρών (μούμιων), αφού παρεμπόδιζε την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταστρέφουν τις σάρκες.

Στους μετέπειτα αιώνες το εκχύλισμα των φύλλων ελιάς, ευρέθη ότι ήταν πιο αποτελεσματικό και από το κινίνο ακόμα, κατά της ελονοσίας.
Στις τελευταίες δεκαετίες, έρευνες επιστημόνων από διάφορα κέντρα ερευνών ανά τον κόσμο, αναφέρονται στις «θαυματουργές» ιδιότητες των φύλλων ελιάς:

Επιστήμονες από τη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας έδειξαν ότι είχαν 98% επιτυχία στην καταπολέμηση διαφόρων χρονίων μολύνσεων, χρησιμοποιώντας εκχύλισμα φύλλων ελιάς, χωρίς παρενέργειες.

Άλλες έρευνες από το Ισραήλ, βρήκαν ότι, το εκχύλισμα φύλλων ελιάς ήταν αποτελεσματικό κατά του μικροβίου του στρεπτοκόκκου, κατά της χρόνιας κόπωσης, ότι ενισχύει το σύστημα άμυνας του οργανισμού (αυξάνει τον αριθμό των λευκών αιμοσφαιρίων), ενώ αναφέρεται ότι είναι και αποτελεσματικό κατά μιας σειράς σοβαρών λοιμώξεων που σχετίζονται με των AIDS.

Άλλες έρευνες του Πανεπιστημίου της Μεσσήνης της Ιταλίας δείχνουν ότι το συστατικό ολεοροπεΐνη που περιέχεται στα φύλλα της ελιάς, και που είναι η πικρή αυτή ουσία των φύλλων, αυξάνει τη ροή του αίματος προς την καρδιά με το να διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία, ενώ μειώνει την υψηλή πίεση του αίματος.

Επίσης οι ουσίες ρουτίνης, λουτεολίνης και εσπεριδίνης μαζί με σημαντικές ποσότητες βιοφλαβονοϊδών, φυσικής βιταμίνης C, περιέχονται στα φύλλα της ελιάς.

Μελέτες από το πανεπιστήμιο του Μιλάνου της Ιταλίας δείχνουν ότι εκχύλισμα φύλλων ελιάς, έχει αντιοξειδικές ικανότητες, προλαμβάνει την αρτηριοσκλήρωση, και ακόμα πολλές φορές καρκίνων.

Όλα αυτά τα ευρήματα των επιστημόνων, φαίνεται να επιβεβαιώνουν τις επί αιώνες γνωστές ενδείξεις σχετικά με το ελαιόλαδο, που και αυτό περιέχει σε διαφορετικές ποσότητες, μερικά από τα συστατικά των φύλλων. Το ελαιόλαδο είναι εκείνο που προσφέρει στους μεσογειακούς λαούς χαμηλότερο ποσοστό καρδιακών παθήσεων.

Τώρα, τα φύλλα ελιάς φαίνεται ότι προσφέρουν νέες ελπίδες, για τόνωση του συστήματος άμυνας του οργανισμού, με αντιοξειδωτικά για την καλή λειτουργία της καρδιάς και ότι είναι ασφαλές, αποτελεσματικό αντιβιοτικό, χωρίς παρενέργειες.

Πόσα άραγε ευεργετήματα θα μπορούσαμε να είχαμε εξασφαλίσει αν, επιστρέφαμε προς τη φύση. Αν μελετούσαμε βαθύτερα, τις ενδείξεις που κληρονομήσαμε από την χιλιάδων χρόνων ανθρώπινη εμπειρία, της χρήσης φυσικών απλών παρασκευασμάτων, από ουσίες που υπάρχουν γύρω μας σε αφθονία. Ουσίες, που η καρδοσκοπεία παραμέρισε, απέκλεισε και πολέμησε, στερώντας τον άνθρωπο από τόσα και τόσα αποτελεσματικά, φθηνά (χωρίς αποκλειστικές εκμεταλλεύσεις) προϊόντα, προσιτά και διαθέσιμα σε όλους, σε άφθονες ποσότητες.

Τα φύλλα της ελιάς – για τα οποία έχει χυθεί πολύ μελάνι – έχουν αποδεδειγμένα θεραπευτικές ιδιότητες. Συμβάλλουν στη ρύθμιση της πίεσης, στην καλύτερη λειτουργία της καρδιάς, καθώς και στη μείωση των υψηλών επιπέδων του σακχάρου. Τα φύλλα της ελιάς περιέχουν πολλές δραστικές ουσίες που δρουν αντιυπερτασικά (τους ολεοευρωποσίδες, την ολεοζίνη και το γλυκολικό οξύ) και ανακουφίζουν από τα συμπτώματα της υψηλής πίεσης, όπως είναι οι πονοκέφαλοι και οι ίλιγγοι.

Ρόφημα: Ρίχνετε σε 300 ml νερό (όσο δύο ποτήρια) 20 γρ. ξηρά φύλλα ελιάς και τα αφήνετε να βράσουν μαζί για 15′. Πίνετε το ρόφημα ζεστό (μισό το πρωί και μισό το βράδυ).

Μπορείτε να πίνετε 1-2 ροφήματα την ημέρα μετά τα γεύματα.
Το ρόφημα αυτό ενδείκνυται για όσους ταλαιπωρούνται από υπέρταση, καθώς και από πεπτικά προβλήματα (π.χ. δυσπεψία, φουσκώματα, πέτρες στη χολή).

Στα φύλλα της ελιάς περιέχονται αρκετές φαινολικές ενώσεις, σημαντικότερες εκ των οποίων είναι η ελαιοευρωπαΐνη και η υδροξυτυροσόλη. Οι ιδιότητες των φύλλων ελιάς, έχουν αποδοθεί κυρίως σε αυτές τις 2 ουσίες.
Εύκολα μπορεί κανείς να παρατηρήσει, τον πλούτο των φύλλων ελιάς σε ιχνοστοιχεία, μέταλλα και βιταμίνες, καθιστώντας τα σε πολύτιμο διατροφικό εργαλείο του ανθρώπου. Παράλληλα, η αναλογία τους σε λιπαρά οξέα (κορεσμένα, μονοακόρεστα, πολυακόρεστα), είναι η ιδανική και υποδεικνύει τις καρδιοπροστατευτικές τους ιδιότητες.

Η παρουσία της βιταμίνης Ε, είναι διπλάσια και από αυτή που υπάρχει σε ανάλογη ποσότητα σησαμελαίου (4,1 mg/100gr), καθιστώντας τα φύλλα ελιάς, σε τρόφιμο πλούσιο στην εν λόγω βιταμίνη.
Όσον αφορά το σίδηρο, η παρουσία του είναι μεγαλύτερη από αντίστοιχη παρουσία δημητριακών πρωινού (8,2mg/100gr), που τόσο διαφημίζονται ως πλήρης και ποιοτική τροφή για το σύγχρονο άνθρωπο.

Τέλος, ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει και στις διαιτητικές ίνες των φύλλων ελιάς. Οι διαιτητικές ίνες, βρίσκονται σε αυτό το τρόφιμο σε αφθονία, καθιστώντας το σε τρόφιμο που βοηθά στην πολυπαραγοντική αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.

Τα οφέλη από την κατανάλωση φύλλων ελιάς (χυμού, αφεψήματος, ελαιόλαδου), συνοπτικά είναι:

1. Ενίσχυση ανοσοποιητικού συστήματος. Αποτελεί το κυρίαρχο όφελος με την κατανάλωση χυμού ή ροφήματος φύλλων ελιάς, λόγω του ενεργού συστατικού τους, την ελαιοευρωπαΐνη. Η αποτελεσματικότητα κατά πολλών παθογόνων, μπορεί να ωφελήσει στην αντιμετώπιση των ιών της γρίπης, του έρπητα, μύκητες (υπερανάπτυξη ζυμομυκήτων – Yeast Syndrome), βακτήρια (11 ειδών). Έχουν αναφερθεί θεαματικά αποτελέσματα και στην αντιμετώπιση έντονων συμπτωμάτων του AIDS με χορήγηση φύλλων ελιάς.

2. Αντιοξειδωτική δράση. Η αναστολή της οξείδωσης της LDL χοληστερόλης, που προκαλεί η ελαιοευρωπαΐνη των φύλλων ελιάς, μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η ταυτόχρονη παρουσία της «αντιοξειδωτικής» βιταμίνης Ε που υπάρχει σε αφθονία στα φύλλα ελιάς, ενισχύει ακόμα περισσότερο την εν λόγω δράση.

3. Αντιυπερτασική δράση. Από τη δεκαετία του 1950, υπάρχουν κλινικά δεδομένα για τη χρήση των φύλλων ελιάς στη θεραπεία της υπέρτασης, μέσω της αγγειοδιασταλτικής τους δράσης.
4. Αναστολή συγκόλλησης των αιμοπεταλίων. Αυτή η ιδιότητα μετατρέπει τα φύλλα ελιάς, σε σημαντικό όπλο για την αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών επεισοδίων και την αποφυγή επικίνδυνων θρόμβων.

5. Αύξηση ενεργητικότητας – Αντιμετώπιση χρόνιας κόπωσης. Η κατανάλωση φύλλων ελιάς έχει αναφερθεί πολλάκις από ασθενείς, αλλά και από υγιή άτομα, ότι προσδίδει μεγαλύτερη ενεργητικότητα. Αυτή η μεγαλύτερη ενεργητικότητα, δυνητικά μπορεί να αυξήσει την απόδοση στην εργασία, την επίδοση στον αθλητισμό. Επίσης, έχουν αναφερθεί πολλά περιστατικά ταχείας ανάρρωσης από χρόνια κόπωση με τη συχνή και συστηματική κατανάλωση φύλλων ελιάς. Εν ολίγοις, αποτελούν σημαντικότατο εργαλείο του σύγχρονου και επιβαρημένου από το στρες ανθρώπου, στην ανάγκη για ευεξία και μακροζωία.

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΡΟΦΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΦΥΛΛΑ ΕΛΙΑΣ

Υλικά:
Φρέσκα φύλλα ελιάς
Νερό

Εκτέλεση:
Γίνεται αποξήρανση των φύλλων ελιάς στον ήλιο ή σε θερμοκρασία όχι μεγαλύτερη των 65 C . Η διαδικασία ροφήματος γίνεται όπως τα άλλα τσάγια δηλαδή για ένα ποτήρι τσάι 4 – 5 αποξηραμένα φύλλα ελιάς και να βράζουν για 15 – 20 λεπτά σε χαμηλή – μέτρια φωτιά.

Λήψη 2 φορές την μέρα για 6 μήνες μπορεί να βοηθήσει ασθενείς να ξεπεράσουν αρκετές ασθένειες από της οποίες αναφερθήκαμε πιο πάνω και πάντα τηρώντας σωστή διατροφή με αρκετά αντιοξειδωτικά (όπως φρούτα, κόκκινες πιπεριές, σκόρδο, μαϊντανό, κρεμμύδι, ρίγανη και άλλα λαχανικά…),

Πηγές:
http://fillaelias.blogspot.gr
http://el.wikipedia.org/
http://etwinning.sch.gr

Το κλασικό τσάι του βουνού (γένος Sideritis), που παλιά δεν έλειπε από κανένα σπίτι και ήταν το πρώτο αφέψημα που ετοίμαζε κάποιος για το κρυολόγημα, βρίσκει σιγά – σιγά την θέση του και επιστημονικά ανάμεσα στα ευεργετικά ροφήματα για τον οργανισμό.

Απαντάται σε όλα τα ελληνικά βουνά, όπου εντοπίζονται περίπου 17 αυτοφυή είδη, αλλά και σε χέρσους τόπους. Είναι πολύ διαδομένο και δημοφιλές ρόφημα στην Ελλάδα και απαντά σε αρκετά τοπικά είδη, όπως το τσάι του Παρνασσού ή τσάι του Βελουχιού, της Πελοποννήσου, του Αγίου Όρους και του Αιγαίου.

Οι έρευνες δείχνουν ότι η Ελλάδα και η Ισπανία είναι οι χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση της συγκεκριμένης ποικιλίας τσαγιού στην Ευρώπη. Ήδη από την αρχαιότητα ο Διοσκουρίδης το χρησιμοποιούσε ως θεραπευτικό των πληγών και πιστεύεται ότι είναι ευεργετικό για τα αιμοφόρα αγγεία της καρδιάς.

Συστατικά
Έχει διαπιστωθεί ότι το τσάι του βουνού περιέχει πληθώρα συστατικών, με κυριότερα τα φλαβονοειδή, τα διτερπένια, τα φαινυλοπροπάνια, τα ιριδοειδή και τα μονοτερπένια. Πολλές σύγχρονες έρευνες επιβεβαιώνουν την αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη, αντιμικροβιακή και αναλγητική δράση αυτών των ουσιών.

Ιδιότητες
Το τσάι του βουνού έχει πεπτικές , θερμαντικές, τονωτικές και αποτοξινωτικές ιδιότητες. Συνιστάται κατά των κρυολογημάτων, των ασθενειών του αναπνευστικού συστήματος και του ουροποιητικού συστήματος. Οι θεραπευτικές του ιδιότητες βοηθούν ακόμη στην καταπολέμηση των παθήσεων των τριχοειδών αγγείων και της καρδιάς, χάρη στις λεγόμενες φλαβονοειδείς ουσίες που περιέχει. Τέλος, το αφέψημα με λεμόνι και μέλι είναιαντισηπτικό και μαλακώνει το λαιμό.

Ένας συνεχώς αυξανόμενος αριθμός εργαστηριακών μελετών προσδιορίζει τα συστατικά του και εστιάζει στην επίδραση που αυτά μπορεί να έχουν στον ανθρώπινο οργανισμό.

Μελέτες ερευνητικής ομάδας από τα Πανεπιστήμια Πατρών και Ιωαννίνων που εξέτασε τη σύσταση του αφεψήματος του είδους Sideritis clandestina έδειξαν ότι το τσάι του βουνού έχει αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και αγχολυτικές δράσεις. Οι αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές του ιδιότητες οφείλονται στους διαφορετικούς γλυκοζίτες της απιγενίνης, που περιέχονται σε αυτό σε μεγάλο ποσοστό.

Σε πειράματα που έγιναν σε ποντίκια διαπιστώθηκε ότι ενισχύθηκε η αντιοξειδωτική άμυνα περιοχών του εγκεφάλου όσων κατανάλωναν επί 6 εβδομάδες αφέψημα από τσάι του βουνού. Επιπλέον, φάνηκε ότι καταπολεμά και το άγχος. Έχει, δηλαδή, αγχολυτική δράση, χωρίς μάλιστα τις παρενέργειες που παρατηρούνται συνήθως σε άλλα αγχολυτικά που παίρνουμε από φυτικά είδη.

Σύμφωνα μάλιστα με μία μελέτη του Πανεπιστημίου Αθηνών, τα εκχυλίσματα των Sideritis euboea και Sideritis clandestina μπορούν να συνεισφέρουν στην πρόληψη της οστεοπόρωσης, καθώς προστατεύουν έναντι της απώλειας της οστικής πυκνότητας και ενισχύουν τη μηχανική αντοχή των οστών.

Το Ελληνικό τσάι του βουνού δρα κατά του Αλτσχάιμερ
«Το ανώτερο τσάι προέρχεται από τα ψηλά βουνά», έλεγε μια αρχαία κινεζική παροιμία.«Τα ελληνικά βουνά» προσθέτουν σήμερα Γερμανοί επιστήμονες. Πληθαίνουν  τα δημοσιεύματα για τις θαυματουργές ιδιότητες του ελληνικού τσαγιού του βουνού, στη μάχη για την καταπολέμηση της νόσου Aλτσχάιμερ, η οποία οδηγεί στον εκφυλισμό των εγκεφαλικών κυττάρων. Από τη νόσο πάσχουν 800.000 άτομα στη Γερμανία και περίπου 30 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο.
Τα μελλοντικά, δε, σενάρια ηχούν ακόμα πιο εφιαλτικά, καθώς αυξάνουν τους δυνητικούς ασθενείς το 2050 σε περισσότερους από 110 εκατομμύρια παγκοσμίως.

Μεταξύ 150 φυτών
«Εδώ και επτά χρόνια είχαμε πειραματιστεί με 150 φυτά και βότανα από όλο τον κόσμο, την Κίνα, την Ταϊλάνδη, την Ινδονησία» διηγείται ο καθηγητής Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Magdeburg και διευθυντής του ομώνυμου Ερευνητικού Κέντρου για Νευρολογικές Ασθένειες, Jens Pahnke. Η εικοσαμελής επιστημονική ομάδα ανέλυε τα συστατικά των φυτών και τα δοκίμαζε σε πειραματόζωα, χωρίς ωστόσο σημαντική ωφέλεια.
«Από έρευνά μας στο Ιντερνέτ, μάθαμε για τις ιδιότητες του ελληνικού βοτάνου και αποφασίσαμε να το παραγγείλουμε το 2010», θυμάται ο Γερμανός καθηγητής. «Είχαμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα!» περιγράφει ο ίδιος.

Συγκεκριμένα, όταν αυτό δίδεται σε ποντίκια για 25 μέρες περιορίζει τη βλάβη του εγκεφάλου σε ποσοστό περίπου 80%. Το επόμενο «καλύτερο» αποτέλεσμα είχε το συστατικό Τhiethylperazin, που όμως φτάνει το 70%. Ο 38χρονος καθηγητής, που κουράρει 1.500 ασθενείς από όλο τον κόσμο ετησίως, δοκίμασε τις ιδιότητες του τσαγιού του βουνού και στους ανθρώπους. «Πίνοντας καθημερινά τσάι για έξι μήνες, η ασθένεια υπαναχωρεί στο επίπεδο που ήταν εννέα μήνες νωρίτερα και μετά από αυτό σταθεροποιείται σημαντικά», εξηγεί. «Είχα ασθενή, που είχε πρόβλημα μνήμης και προσανατολισμού και είχε φτάσει σε σημείο που δεν μπορούσε ούτε στην τουαλέτα να πάει μόνος τους» διηγείται. «Του χορήγησα τσάι για δύο μήνες και τώρα έχει βελτιωθεί σε τέτοιο βαθμό που ετοιμάζεται να πάει διακοπές με έναν φίλο τους στις Άλπεις», τονίζει.

Προς το παρόν, ο γιατρός συνιστά να πίνουμε πολλά φλιτζάνια κρύο ή ζεστό τσάι την ημέρα. Είναι, άλλωστε, κοινός τόπος ότι όσο νωρίτερα λαμβάνει κανείς προληπτικά μέτρα για το Aλτσχάιμερ τόσο καλύτερα. «Συνήθως, φτάνει κανείς στο σημείο να μη θυμάται πώς να γυρίσει σπίτι του για να συνειδητοποιήσει ότι κάτι… «τρέχει» και να μας επισκεφθεί», επισημαίνει ο Γερμανός γιατρός «αν, όμως, είχε υποβληθεί νωρίτερα σε κάποιο σχετικό τεστ, θα είχε καλύτερη εξέλιξη η αρρώστια». Τα επόμενα δύο χρόνια η επιστημονική ομάδα του Magdeburg φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα φάρμακο από το ελληνικό τσάι (πρόκειται συγκεκριμένα για την ποικιλία “sideritis scardica” που ενδημεί κυρίως στη Μακεδονία) σε μορφή χαπιού. Τα οφέλη θα είναι πολλά, «θα είναι συμπυκνωμένο, οπότε η δράση του θα είναι ακόμα πιο αποτελεσματική, ενώ ως χάπι θα είναι πιο εύχρηστο».

Μεγάλες ποσότητες
Φυσικά, για να ολοκληρωθεί η διαδικασία απαιτούνται πολύ μεγάλες ποσότητες. «Παραγγέλνουμε τόνους για να εξυπηρετήσουμε όλους τους ασθενείς», τονίζει. Ωστόσο, ο καθηγητής δε μας κρύβει ότι «έχουμε ξεκινήσει να καλλιεργούμε τσάι σε κάποιες εκτάσεις στη Βουλγαρία, που συγγενεύουν κλιματολογικά και εδαφολογικά με τα βουνά της Μακεδονίας». Και στην εύλογη απορία μας, απαντά: «Δεν είχαμε πια την οικονομική δυνατότητα να εισάγουμε από την Ελλάδα. Από τη στιγμή που έγινε αντιληπτό το έντονο ενδιαφέρον μας, η τιμή του προϊόντος αυξήθηκε 600%».

Παρασκευή
Βράζετε πρώτα το νερό και λίγο πριν κοχλάσει το αποσύρετε από τη φωτιά, τότε ρίχνετε μέσα το τσάι του βουνού, το αφήνετε για 3 – 4 λεπτά, το σουρώνετε και το πίνετε. Μπορείτε επίσης στο κλασικό τσάι του βουνού να προσθέσετε μέλι, κανέλα, λεμόνι.

Και μη ξεχνάτε ότι το τσάι του βουνού, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα, δεν έχει διεγερτική δράση και μπορεί άνετα να καταναλώνεται και το βράδυ πριν τον ύπνο. Αντί λοιπόν για καφέ που θα μας αφήσει ξάγρυπνους, μία κούπα τσάι του βουνού με κανέλα είναι ιδανική για ένα βραδινό αφέψημα.

Πηγές:

Η Καθημερινή
http://nikos- manitarielassonas.blogspot.gr
http://www.lifesharing.gr/

Γράφει και επιλέγει ο Μάρκος Νικητάκης.

«Ανακυκλώνω» μια παλιά σειρά άρθρων μου για το θέμα, Πάντα χρήσιμα θαρρώ, πάντα επίκαιρα, μια αναγκαιότητα είναι η ανακύκλωση, μια υποχρέωσή μας κυρίως στα παιδιά μας και στις επόμενες γενιές.

Α Ν Α Κ Υ Κ Λ Ω Σ Η

Φίλες και φίλοι από τούτη τη στήλη ξεκινώ μια σειρά άρθρων με θέμα την Ανακύκλωση των απορριμμάτων. Θεωρώ ότι καλό είναι, νόμους που έτσι και αλλιώς είμαστε υποχρεωμένοι σαν άτομα και σαν φορείς να ακολουθούμε, πράγματα που πρέπει για την υγεία μας να κάνουμε, να τα προσεγγίζουμε χωρίς φόβο μα με γνώση για τις θετικές τους συνέπειες.

Δεν είμαι οικολόγος, με την έννοια που έχει δοθεί δυστυχώς στη λέξη, δεν κατέχω τη γνώση όσων γράφω από σπουδές, ψάχνομαι όμως και ψάχνω. Ελπίζω αυτά που θα ακολουθήσουν να τα βρείτε ενδιαφέροντα και προπαντός οι αρμόδιοι φορείς να καταλάβουν επιτέλους ότι δεν μπορούν να παίζουν με τους θεσμούς, τους νόμους και κυρίως με την υγεία μας.

Αρχίζοντας παραθέτω σχηματικό πίνακα, στον οποίο φαίνονται τα είδη και το ποσοστό των απορριμμάτων μας. Από τον πίνακα αυτό εύκολα ο αναγνώστης μπορεί να καταλάβει πόσο χρήσιμη είναι η ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ, σε ότι αφορά τουλάχιστον στον χρόνο ζωής του όποιου Χ. Υ. Τ. Α, και γιατί η έννοια Χ. Υ. Τ. Υ πρέπει να μας γίνει εμμονή (πέρα από νομική υποχρέωση).

Ανακύκλωση λοιπόν ονομάζουμε την επαναφορά των χρήσιμων υλικών στο φυσικό και οικονομικό κύκλο .

Περιλαμβάνει όλα τα μέτρα που έχουν σκοπό την ανάκτηση αυτών των υλικών  και την προώθηση τους για την παραγωγή νέων προϊόντων.  Είναι μια αλυσίδα  ενεργειών που στοχεύουν.

· Στη επιβάρυνση το περιβάλλοντος με μικρότερες ποσότητες απορριμμάτων , εφ’ όσον ένα μεγάλο μέρος του βάρος των οικιακών απορριμμάτων  αποτελεί ανακυκλώσιμα υλικά .

·  Στην εξοικονόμηση  ενέργειας , πρώτων υλών  και συναλλάγματος . Η απαιτούμενη ενέργεια  για την παραγωγή ενός προϊόντος από πρώτη ύλη  είναι πολλαπλάσια από ότι  όταν αυτό παράγεται από παλιό υλικό. Στο γυαλί π. χ γίνεται οικονομία ενέργειας  30%  ενώ στο αλουμίνιο μπορεί να φτάσει μέχρι 95% .

Η οικονομία αυτή γίνεται πιο σημαντική με το δεδομένο ότι οι πρώτες ύλες εισάγονται από το εξωτερικό.

Διαλογή στη πηγή:

Όταν η διαλογή  των χρήσιμων υλικών γίνεται πριν τη συλλογή των απορριμμάτων, λέγεται διαλογή στη πηγή και έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα  της μείωσης του κόστους συλλογής και μεταφοράς.

Η διαλογή στη πηγή  μπορεί να αφορά  πολλούς τύπους υλικών όπως  χαρτιά και χαρτοκιβώτια , γυαλιά , μέταλλα , ορισμένα πλαστικά , υφάσματα.
Προϋπόθεση για την επιτυχία του συστήματος διαλογή στη πηγή  είναι η συμμετοχή των κατοίκων  που θα διαχωρίζουν τα υλικά  και θα τα αποθηκεύουν σε διαφορετικά δοχεία. Πολλές φορές είναι απαραίτητη η ευαισθητοποίηση του κοινού έτσι ώστε να πειστεί για την χρησιμότητα της μεθόδου  και  να εφαρμόζει σωστά τη διαλογή. Άλλη μια προϋπόθεση για την λειτουργία του συστήματος είναι η ύπαρξη αγοράς  για τα υπό ανάκτηση υλικά που θα αποφέρει κάποια έσοδα  για να καλυφθούν οι δαπάνες.
Εκτός από τη διαλογή στη πηγή  μπορεί να γίνει και διαλογή με μηχανικά μέσα μετά από τη φάση της συλλογής μεταφοράς. Τα βασικά στάδια είναι  ο τεμαχισμός , το κοσκίνισμα , ο μαγνητικός διαχωρισμός  και ο αεροδιαχωρισμός. Έτσι ξεχωρίζονται τα μέταλλα  τα γυαλιά το χαρτί και τα πλαστικά ότι απομένει  είναι οργανική ουσία  κατάλληλο για παραγωγή ζωοτροφής και λιπάσματος.(prasino.gr)

Το μεγάλο χάσμα που υπάρχει από χώρα σε χώρα  στο θέμα της ανακύκλωσης των σκουπιδιών καταδεικνύει έρευνα που πραγματοποίησε το BBC. Σε ότι αφορά τη χώρα μας, φαίνεται ότι η ανακύκλωση σχεδόν παραμένει μια άγνωστη έννοια.

Ελβετία: Η Ελβετία είναι δικαιολογημένα περήφανη για τις επιδόσεις της. Ο μέσος Ελβετός δεν πετάει ποτέ γυαλί ή χαρτί. Υπάρχουν κάδοι για μεταχειρισμένα μπουκάλια σε κάθε σούπερ μάρκετ στα οποία παραδίδονται και οι μεταχειρισμένες άχρηστες μπαταρίες. Όσοι έχουν κήπους μπορούν να αφήνουν στο πεζοδρόμιο, όχι πεταμένα φυσικά, κλαδιά ή ξερά φύλλα τα οποία οι δημοτικές αρχές μαζεύουν δύο φορές το μήνα. Τα πλαστικά μπουκάλια που χρησιμοποιούνται στην Ελβετία προέρχονται κατά 80% από ανακύκλωση, ποσοστό πολύ υψηλότερο από το μέσο όρο στην Ευρώπη που είναι 20 ως 40%.

Ελλάδα: Αντίθετη η εικόνα στην Ελλάδα όπου κάθε χρόνο ένα δισεκατομμύριο πλαστικά μπουκάλια του νερού, ένα δισεκατομμύριο μπουκάλια αναψυκτικών και ένα δισεκατομμύριο μπουκάλια που περιείχαν υγρά καθαρισμού, πετιούνται στα σκουπίδια. Σχεδόν το ένα πέμπτο των σκουπιδιών στην Ελλάδα είναι φτιαγμένο από πλαστικό αλλά μονάχα το 1% ανακυκλώνεται. Η Ελλάδα παραδέχεται ότι είναι 15 χρόνια πίσω από την υπόλοιπη Ευρώπη σε όλους τους τρόπους ανακύκλωσης και είναι πολύ απίθανο να πετύχει τους στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι σακούλες των σκουπιδιών περιέχουν χαρτιά, πλαστικά, μέταλλα και γυαλιά, υλικά που ενώ θα μπορούσαν να ανακυκλωθούν καταλήγουν στις χωματερές που φυσικά είναι γεμάτες.
Το πιο περίεργο είναι ότι η Αθήνα διαθέτει μια από τις πιο σύγχρονες μονάδες ανακύκλωσης της Ευρώπης η οποία υπολογίζεται ότι κόστισε 75 εκατομμύρια ευρώ και η οποία δεν λειτούργησε για αρκετό καιρό και δεν είναι βέβαιο ότι λειτουργεί. Και ο λόγος που πιθανόν να μη λειτουργεί είναι οι ζημιές που υπέστη από ένα βουνό λυμματολάσπη  που έπεσε πάνω της…

ΧΑΡΤΙ

Η κατανάλωση χαρτιού στις αρχές του αιώνα (1915) ήταν μόλις 5.000.000 τόνους για ολόκληρο τον πλανήτη. Σήμερα η ετήσια κατανάλωση είναι 40 φορές μεγαλύτερη, ξεπερνώντας τους 200.000.000 τόνους το χρόνο.

Η ανακύκλωση του χαρτιού είναι μια πολύ παλαιά υπόθεση. Στις αρχές του 20ου αιώνα οι γυρολόγοι μάζευαν ήδη συστηματικά τα χρησιμοποιημένα χαρτιά για ανακύκλωση στην τότε χαρτοβιομηχανία. Οι ανακυκλωτές της εποχής φόρτωναν στην πλάτη τους ή το πολύ πολύ σε ένα κάρο τις παλιές εφημερίδες και τις πουλούσαν ως υλικό συσκευασίας σε μπακάλικα, μανάβικα κι άλλα μαγαζιά. Τα χαρτιά περιτυλίγματος και τα χαρτιά πολυτελείας ήταν ελάχιστα ή ανύπαρκτα την περίοδο αυτή.

Η κατανάλωση χαρτιού ήταν, όμως, πολύ μικρή, μερικές χιλιάδες τόνοι το χρόνο. Την εποχή εκείνη, oι χρησιμοποιημένες εφημερίδες –έτσι κι αλλιώς ελάχιστες σε αριθμό και σε ελάχιστα αντίτυπα- ήταν το κύριο υλικό συσκευασίας. Oι εφημερίδες αφού διαβάζονταν δεν κατέληγαν αμέσως για ανακύκλωση, αλλά μετατρέπονταν σε υλικά συσκευασίας για το περιτύλιγμα των προϊόντων στο μπακάλικο, των ψαριών στο ιχθυοπωλείο. Οι ψαράδες, αν δεν χρησιμοποιούσαν βούρλα για να «κρεμάσουν» τα ψάρια, θα έφτιαχναν με μια παλιά εφημερίδα ένα χωνί για να βάλουν εκεί μέσα τα ψάρια που αγόραζε ο πελάτης. Οι μπακάληδες θα τύλιγαν τα αυγά με τις παλιές εφημερίδες. Το ίδιο έκαναν και οι μανάβηδες για τα περιορισμένα φρούτα και μαρούλια που πουλούσαν.

Οι πιο οργανωμένες χαρτοβιομηχανίες και οι βιομηχανίες γραφικών τεχνών έχουν αρχίσει να εμφανίζονται στη χώρα μας τις αρχές του αιώνα που διανύομε: το φακελάδικο, το 1918, ο Λαδόπουλος στην Πάτρα, η μεγαλύτερη την εποχή εκείνη χαρτοποιία των Βαλκανίων, η Αίγλη, η Χαρτοποιία Αιγίου, το 1932, ο Σαραντόπουλος στην Αθήνα, η χαρτοποιία του Κεφάλα, η Αθηναϊκή, το 1938. Η βιομηχανία γραφικών τεχνών ΕΛ.ΚΑ. θα μεταφερθεί στην Αθήνα. Η δεκαετία πριν τον πόλεμο είναι σημαντική για την άνθηση της χαρτοβιομηχανίας και των γραφικών τεχνών στην Ελλάδα, όπως και η δεκαετία του ’60.

Μετά τον πόλεμο καινούργιοι άνθρωποι μπαίνουν στο χώρο του χαρτιού και της ανακύκλωσης. Ο Κολιόπουλος, μετέπειτα χαρτοποιία ΠΑΚΟ, θα ανοίξει τη δική του αποθήκη, συγκεντρώνοντας 8-10 τόνους χαρτί τη μέρα, όταν οι χαρτοβιομηχανίες σήμερα συγκεντρώνουν πάνω από 200 τόνους χρησιμοποιημένου χαρτιού τη μέρα.

Τα κύρια προϊόντα ανακύκλωσης χαρτιού ήταν τα χασαπόχαρτα και τα στρατσόχαρτα..

Τα περιβαλλοντικά οφέλη

Η προστασία των δασών, αλλά και η μείωση της χρήσης φυσικών πρώτων υλών και τοξικών ενώσεων, επιβάλλει να είμαστε ιδιαιτέρως προσεκτικοί στη χρήση του χαρτιού

Το χαρτί είναι ένα φυσικό προϊόν. Όμως η παραγωγή και υπερκατανάλωσή του κοστίζει στο περιβάλλον. Πολλές είναι οι δραστηριότητες που επιβαρύνουν το περιβάλλον σε όλη τη διάρκεια ζωής του χαρτιού (Κύκλος Ζωής του Χαρτιού), από τη στιγμή δηλαδή που φυτεύεται μια καλλιέργεια ή κόβεται ένα δάσος μέχρι να μετατραπεί σε χαρτί, να φτάσει στα χέρια του καταναλωτή και να αχρηστευθεί.

Για την παραγωγή 1 τόνου χαρτιού απαιτούνται περίπου 17 ενήλικα δέντρα ή αλλιώς 40-50 στρέμματα δάσους, 300 περίπου κυβικά μέτρα νερού (το οποίο συνήθως είναι πόσιμο, άρα και πολύτιμο) και 5.000 περίπου κιλοβατώρες (Kwh) ενέργειας ή περίπου 230 κιλά ισοδύναμου πετρελαίου. Tο κόστος, δηλαδή, παραγωγής του χαρτιού είναι πολύ υψηλό και ιδιαίτερα επιβαρυντικό για το περιβάλλον.

Η ανακύκλωση του χαρτιού είναι μια διεργασία, που αν γίνεται σωστά, μπορεί να είναι οικονομικά συμφέρουσα, φιλική προς το περιβάλλον και να δίνει καλής ποιότητας ανακυκλωμένο χαρτί.

Η παραγωγή ενός τόνου χαρτιού από παλιό, χρησιμοποιημένο χαρτί:

☻ Εξοικονομεί 17 δέντρα
☻ Χρειάζεται το 50% της ενέργειας και της κατανάλωσης νερού
☻ Έχει ως αποτέλεσμα 74% λιγότερη ατμοσφαιρική ρύπανση και 35% λιγότερη ρύπανση του αέρα
☻ Μειώνει τα απορρίμματα που καταλήγουν στις χωματερές
☻ Δημιουργεί 5 – πλασιες θέσεις εργασίας

Χαρτιά κουζίνας και τουαλέτας, χαρτιά συσκευασίας, χαρτόνια και χαρτοκιβώτια παράγονται σήμερα στη χώρα μας από τη συλλογή χρησιμοποιημένου χαρτιού για ανακύκλωση. Παρόλα αυτά μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ολοκληρωμένη πολιτική για προώθηση της ανακύκλωσης: νομοθετικές ρυθμίσεις, οικονομικά εργαλεία, ενημέρωση, επενδύσεις.

Η ανακύκλωση χαρτιού στη χώρα μας δεν έχει φτάσει, ακόμη, τα υψηλά ποσοστά που έχουν επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Η χαρτοποιία δεν μπορεί ακόμη να ικανοποιήσει τις ποσοτικές και ποιοτικές απαιτήσεις μίας σύγχρονης πολιτικής για την προώθηση της ανακύκλωσης και των ανακυκλωμένων προϊόντων. Οι πολίτες στη χώρα μας δεν γνωρίζουν ακόμη, γιατί προφανώς κάποιοι δεν φρόντισαν να μάθει, τα ανακυκλωμένα προϊόντα που κυκλοφορούν ήδη στην αγορά και πολύ περισσότερο δεν έχει δημιουργηθεί η αναγκαία ζήτηση ανακυκλωμένων προϊόντων, που θα οδηγήσει σε ένα νέο ποιοτικό άλμα την υπόθεση της ανακύκλωσης στη χώρα μας.

Γράφει και επιλέγει ο Μάρκος Νικητάκης.

Το αλουμίνιο παράγεται από το ορυκτό βωξίτης. Για να γίνει ένα κιλό αλουμίνιο, χρειάζονται 4 κιλά βωξίτη.

Με την ανακύκλωση του αλουμινίου έχουμε μεγάλο οικονομικό όφελος, αφού εξοικονομείται το 95% της ενέργειας που χρειάζεται για την παραγωγή του από πρώτες ύλες. Ταυτόχρονα, η ανακύκλωση ενός τόνου αλουμινίου οδηγεί στην εξοικονόμηση :

4 τόνων βωξίτη, 500 κιλών σόδας, 100 κιλών ασβεστόλιθου, 700 κιλών πετρελαίου

25 κιλών κρυολίτη,  35 κιλών φθοριούχου αλουμινίου

Η ανακύκλωση του αλουμινίου είναι το σημαντικότερο μέσο για την οικονομία ενέργειας και τη μείωση εκπομπών ρύπων.

Για να καταδειχθεί η σημαντικότητα της ανακύκλωσης, τονίζεται ότι ενώ για την πρωτογενή παραγωγή 1 κιλού αλουμινίου (ηλεκτρόλυση αλουμίνας από βωξίτη) απαιτείται ενέργεια 14 KWH, για την ανακύκλωση της ίδιας ποσότητας από σκραπ , απαιτείται μόνο 5% της ενέργειας της μεθόδου ηλεκτρολύσεως.

Ανακύκλωση αλουμινίου τώρα!

Τα 1.000.000.000 αλουμινένια κουτιά για μπίρες και αναψυκτικά που χρησιμοποιούνται ετησίως στην Ελλάδα, χρειάζονται για την παραγωγή τους 17.142 τόνους αλουμίνιο ( ή 68.600 τόνους βωξίτη πρώτης ύλης) και 257.142.000 κιλοβατώρες σε ενέργεια. Αν καταλήξουν στα “άχρηστα”, αυξάνουμε τον όγκο σκουπιδιών και σπαταλάμε άδικα φυσικούς πόρους και ενέργεια, συμβάλλοντας στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Οι πληγές στα βουνά για την εξόρυξη βωξίτη μειώνονται.

Νέες θέσεις εργασίας, φιλικές προς το περιβάλλον μπορούν να δημιουργηθούν με τα προγράμματα ανακύκλωσης.

Ας προστατεύουμε συνειδητά το περιβάλλον αντί να το καταστρέφουμε ασυνείδητα.

Τα πλαστικά αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των απορριμμάτων. Στην Ελλάδα καταναλώνονται ετησίως 300.000 τόνοι πλαστικών. Αποτελούν υλικό υψηλής τεχνολογίας και μεγάλης αντοχής και χρησιμεύουν κυρίως ως υλικό συσκευασίας. Ο λόγος που τα καθιστά εχθρικά προς το περιβάλλον είναι ότι αποικοδομούνται, δηλ. αποσυντίθενται, με πολύ αργό ρυθμό: ένα πλαστικό μπουκάλι αποσυντίθεται σε 450 χρόνια, ενώ ένα σχοινί σε 3-14 μήνες, ένα χαρτί σε 4-6 εβδομάδες.

Το πλαστικό είναι ανακυκλώσιμο, ωστόσο οι προσμείξεις που περιέχει και η μεγάλη ποικιλία πλαστικών (50 περίπου είδη) που χρησιμοποιούνται από τις βιομηχανίες καθιστούν τη διαδικασία αυτή πολύ δύσκολη. Με μια νέα μέθοδο που άρχισε να χρησιμοποιείται από το 1987, τα πλαστικά απορρίμματα συμπιέζονται χωρίς προηγούμενη διαλογή και καθαρισμό τους, για να μειωθεί ο όγκος τους. Έπειτα ακολουθεί θέρμανσή τους και συνεχής ζύμωση σε θερμοκρασία γύρω στους 200οC. Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι η παραγωγή ενός ρευστού ομοιόμορφου υλικού που μπορεί να μορφοποιηθεί κατάλληλα με χύτευση υπό πίεση. Το υλικό που προκύπτει είναι δεύτερης ποιότητας, που ωστόσο, μπορεί να βελτιωθεί, αν διοχετευτεί σε αυτό ποσότητα καθαρού πλαστικού.

Μια λύση στο πρόβλημα ανακύκλωσης των πλαστικών προσφέρει το βιοπλαστικό, ένα είδος πλαστικού που παρασκευάζεται με τη βοήθεια βακτηριδίων και ανακαλύφτηκε το 1988 από μια βρετανική εταιρία. Σε αντίθεση με τα κοινά πλαστικά, που είναι απρόσβλητα σε μικροοργανισμούς και δεν αποσυντίθενται, το βιοπλαστικό μπορεί να αποσυντεθεί μέσα στο έδαφος μέσω μυκήτων και βακτηριδίων σε διάστημα λίγων μηνών. Από βιοπλαστικό κατασκευάζονται ήδη μπουκάλια, δοχεία, μεμβράνες συσκευασίας κ.λπ., ενώ υπάρχουν πολλές προοπτικές για επέκταση της χρήσης του.

Γενικά, το πλαστικό είναι ένα εύχρηστο υλικό που πρέπει, όμως, να χρησιμοποιείται με μέτρο.

Στην Ευρώπη ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών πρωτοστατεί στην προσπάθεια ανακύκλωσης πλαστικών φιαλών οικιακής χρήσης, οι οποίες κατασκευάζονται από τους δύο βασικότερους τύπους πλαστικών, τον PET (πολυεστέρας τερεφθαλικού πολυαιθυλενίου) και το PVC (πολυβινυλοχλωρίδιο), για το οποίο γίνονται προσπάθειες για τον περιορισμό της χρήσης του επειδή ανακυκλώνεται πιο δύσκολα. Το πλαστικό τύπου PET χρησιμοποιείται στην κατασκευή φιαλών για αναψυκτικά, νερό και κάθε είδους υγρά, τρόφιμα και ποτά και στην κατασκευή δίσκων για τα έτοιμα φαγητά. Είναι το φιλικότερο στο περιβάλλον πλαστικό, γιατί το υλικό είναι καθαρό, δηλ. χωρίς προσμείξεις και ανακυκλώνεται ευκολότερα από όλα τα άλλα είδη πλαστικών. Το πλαστικό τύπου PVC είναι αυτό που ρυπαίνει περισσότερο το περιβάλλον, γιατί περιέχει ιχνοστοιχεία βαρέων μετάλλων και γι’ αυτό ανακυκλώνεται δυσκολότερα. Επίσης, κατά την καύση PVC εκπέμπονται αέρια ιδιαίτερα επικίνδυνα για την υγεία του ανθρώπου.

Το 1992 σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες καθιερώθηκε ο θεσμός των επιστρεφόμενων φιαλών PET στη συσκευασία ανθρακούχων αναψυκτικών, προκειμένου να αποφευχθεί η γυάλινη συσκευασία και να ικανοποιηθεί η περιβαλλοντική ευαισθησία των πελατών τους. Στην Ελλάδα ο θεσμός αυτός δεν εφαρμόστηκε ακόμα και, γενικότερα, η ανακύκλωση των πλαστικών βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο. Περιορίζεται σε μεμονωμένες προσπάθειες του ιδιωτικού τομέα και σε ερευνητικά προγράμματα. Για παράδειγμα, στην Κρήτη, κοντά στην Ιεράπετρα, λειτουργεί εργοστάσιο ανακύκλωσης του πολυαιθυλένιου, που χρησιμοποιείται ως κάλυμμα θερμοκηπίων.

Γενικά, το πλαστικό είναι ένα εύχρηστο υλικό που πρέπει, όμως, να χρησιμοποιείται με μέτρο. Καλό θα ήταν να αντικαθίσταται, όπου είναι δυνατόν, από χαρτί που ανακυκλώνεται και αποικοδομείται ευκολότερα.

Γράφει και επιλέγει ο Μάρκος Νικητάκης.

Τι είναι τα ΑΗΗΕ;

Τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) έχουν προσδιοριστεί από την Κοινοτική και την Εθνική μας νομοθεσία ως ρεύμα αποβλήτων προτεραιότητας, λόγω της επικινδυνότητάς τους, της ταχείας αύξησης του όγκου τους και των σημαντικών επιπτώσεων που προκαλεί η παραγωγή του ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού στο περιβάλλον, εξ αιτίας της υψηλής κατανάλωσης ενέργειας.

Τα Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) είναι ηλεκτρικές ή ηλεκτρονικές συσκευές, οι οποίες έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο ζωής τους και δεν χρησιμοποιούνται πια από τους ιδιοκτήτες τους. Αυτή η κατηγορία αποβλήτων περιλαμβάνει αρκετές υποκατηγορίες, όπως αυτές αναφέρονται στο Παράρτημα του Προεδρικό Διάταγμα 117 του 2004.

Στα ΑΗΗΕ περιλαμβάνονται:

· Μεγάλες οικιακές συσκευές
· Μικρές οικιακές συσκευές
· Εξοπλισμός πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών
· Καταναλωτικά είδη
· Φωτιστικά είδη
· Ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά εργαλεία (εξαιρουμένων των μεγάλης κλίμακας       σταθερών βιομηχανικών      εργαλείων)
· Παιχνίδια – Εξοπλισμός ψυχαγωγίας και αθλητισμού
· Ιατροτεχνολογικές συσκευές (εξαιρουμένων όλων των εμφυτεύσιμων και μολυσμένων προϊόντων)
· Όργανα παρακολούθησης και ελέγχου και
· Συσκευές αυτόματης διανομής.

ΑΗΗΕ και περιβάλλον

Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές είναι σύνθετες κατασκευές και περιέχουν πολλά υλικά, αρκετά από τα οποία μπορεί να είναι τοξικά για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Τα συνηθέστερα υλικά από τα οποία κατασκευάζονται είναι τα σιδηρούχα μέταλλα, το πλαστικό, το γυαλί, το αλουμίνιο και ο χαλκός. Αυτά όμως είναι υλικά τα οποία σπανίως είναι αυτούσια και καθαρά μέσα στις συσκευές. Συνήθως είναι αναμεμιγμένα ή επικαλυμμένα με άλλες ουσίες. Οι καθοδικοί σωλήνες των οθονών των Η/Υ οι οποίοι είναι κατασκευασμένοι κυρίως από γυαλί, είναι επικαλυμμένοι με μόλυβδο, ο οποίος είναι ιδιαίτερα τοξικός. Τα πλαστικά των συσκευών μπορεί να περιέχουν προσμίξεις με οργανικές ενώσεις βρωμίου (BFR’s) που λειτουργούν ως φλογοεπιβραδυντικές ουσίες (για την επιβράδυνση τυχόν πυρκαγιάς), οι οποίες είναι επίσης τοξικές και ανιχνεύονται πολύ συχνά ακόμη και στο μητρικό γάλα. Οι μητρικές και άλλες πλακέτες που βρίσκονται στις ηλεκτρονικές συσκευές, περιέχουν μια πληθώρα από χημικές ουσίες, όπως βρώμιο (Br), μόλυβδο (Pb), νικέλιο (Ni), ψευδάργυρο (Zn), υδράργυρο (Hg) κ.α. Τα ψυγεία και τα κλιματιστικά περιέχουν χλωροφθοράνθρακες, τα επονομαζόμενα και ως CFC’s, ουσίες που καταστρέφουν το στρώμα του όζοντος και είναι ύποπτες για βλάβες του νευρικού συστήματος.

Η ταφή ή η καύση των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών αποβλήτων εγκυμονεί πολλούς κινδύνους για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, αφού ελευθερώνει στο περιβάλλον (έδαφος, ατμόσφαιρα και νερό) πολλές από τις ουσίες που προαναφέρθηκαν, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να εισέλθουν στην τροφική αλυσίδα.

Βάση όμως του Π.Δ. 117, η ταφή των ΑΗΗΕ έχει απαγορευτεί και δίνεται η ευκαιρία για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση, όπως επίσης επιβάλλεται και η μείωση των επικίνδυνων ουσιών που περιέχονται σε αυτά.

Εναλλακτική διαχείριση των ΑΗΗΕ

Σύμφωνα με τη νομοθεσία Προεδρικό Διάταγμα Υπ. Αριθ. 117, ΦΕΚ Τεύχος 1ο, Αρ. Φύλλου 82, 5 Μαρτίου 2004, επιβάλλεται η ξεχωριστή συλλογή των ΑΗΗΕ και η εναλλακτική τους διαχείριση. Αυτό σημαίνει ότι οι διακινητές ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών καθώς και οι ΟΤΑ, πρέπει να δημιουργήσουν σημεία συλλογής των ΑΗΗΕ και στη συνέχεια να τα οδηγούν σε ειδικές αδειοδοτημένες μονάδες επεξεργασίας. Σε αυτές τις μονάδες προβλέπεται να γίνεται επισκευή και διάθεση προς επαναχρησιμοποίηση των συσκευών που μπορούν να λειτουργήσουν και με αυτό τον τρόπο να επιμηκύνεται ο κύκλος ζωής τους, ή αν αυτό δεν είναι δυνατό, θα γίνεται η αποσυναρμολόγησή τους, δηλαδή ο διαχωρισμός των υλικών από τα οποία αποτελούνται. Στη συνέχεια τα διαχωρισμένα υλικά (πλαστικά, μέταλλα, γυαλί, πλακέτες κ. λ. π.) θα διοχετεύονται σε επίσης αδειοδοτημένες μονάδες ανακύκλωσης. Με αυτό τον τρόπο θα εξοικονομηθούν πρώτες ύλες αλλά και ενέργεια που είναι απαραίτητη για την εξόρυξη και παρασκευή αυτών των υλικών.Σύμφωνα με τη νομοθεσία, το αργότερο μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του 2006 έπρεπε:

Να είχε επιτευχθεί συλλογή τουλάχιστον 4 κιλών ΑΗΗΕ ανά κάτοικο κατά μέσο όρο
Να είχε επιτευχθεί 80% αξιοποίηση του μέσου βάρους ανά συσκευή και η επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των κατασκευαστικών στοιχείων, των υλικών και των ουσιών
Να είχε αυξηθεί στο 75% τουλάχιστον του μέσου βάρους ανά συσκευή
Να είχε εξαλειφθεί η χρήση ορισμένων επικίνδυνων ουσιών που περιέχονται σήμερα σε ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές.
Για το σκοπό αυτό συστήθηκε Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης με την επωνυμία «Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε.» Αξιοποίηση και ανακύκλωση ΑΗΗΕ .

0Για την οργάνωση της χωριστής συλλογής των ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης, η «ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΕ» συνεργάζεται:

1. Με τους Δήμους της χώρας για την οργάνωση Δημοτικών σημείων συλλογής. Μέχρι σήμερα έχει συνάψει συνεργασία με 56 Δήμους (16 στην Αττική, 3 στην Πελοπόννησο, 17 στην Κεντρική Μακεδονία, 5 στη Δυτική Μακεδονία, 2 στην Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, 2 στη Θεσσαλία, 4 στη Στερεά Ελλάδα, 6 στην Κρήτη, 1 στη Μυτιλήνη)

 2. Με «μάντρες» σκραπατζήδων για την ένταξη των ΑΗΗΕ που συλλέγονται από τους παλιατζήδες

3. Με καταστήματα πώλησης ΗΗΕ (διακινητές) για την παραλαβή των αποβλήτων που επιστρέφονται κατά την πώληση νέων προϊόντων

Για τη συλλογή των ΑΗΗΕ μη οικιακής προέλευσης οι ενδιαφερόμενοι επικοινωνούν με το σύστημα κοινοποιώντας:

Τα πλήρη στοιχεία της επιχείρησης
Τον τόπο παραλαβής των ΑΗΗΕ
Αναλυτική και συγκεντρωτική κατάσταση των προς απόσυρση ΑΗΗΕ
Το σύστημα σε συνεννόηση με τους ενδιαφερόμενους καθορίζει την ημερομηνία για την παραλαβή.

Στην περίπτωση αυτή, το κόστος της εναλλακτικής διαχείρισης καλύπτεται από την επιχείρηση που αποσύρει τον εξοπλισμό, εκτός εάν
α) τα αποσυρόμενα προϊόντα αντικαθίστανται από νέο ισοδύναμου τύπου εξοπλισμό, για τον οποίο ο προμηθευτής του έχει ήδη πληρώσει χρηματική εισφορά κατά την πώλησή του ή
β) είναι εξοπλισμός ο οποίος είχε διατεθεί στην αγορά μετά τις 13 Αυγούστου 2005

Για τις εργασίες συλλογής – μεταφοράς, αποθήκευσης και επεξεργασίας των ΑΗΗΕ, το σύστημα συνεργάζεται με ιδιώτες υπεργολάβους, οι οποίοι διαθέτουν την απαιτούμενη υποδομή και τις άδειες που προβλέπονται από την περιβαλλοντική νομοθεσία της χώρας.
Η επεξεργασία όλων των ΑΗΗΕ γίνεται σήμερα στη μονάδα της ΕΚΑΝ στην Κόρινθο, πλην των λαμπτήρων οι οποίοι εξάγονται στο Βέλγιο.

Η απορρύπανση των ψυγείων (ανάκτηση του CFC) επιτυγχάνεται με κινητή μονάδα η οποία εγκαθίσταται, στο πλαίσιο συνεργασίας της ΕΚΑΝ με Πιστοποιημένη Γερμανική Εταιρεία, στις εγκαταστάσεις της μονάδας.

Για τις υπόλοιπες συσκευές η μεθοδολογία που εφαρμόζεται είναι πλήρης αποσυναρμολόγηση – επιλεκτική απομάκρυνση των στοιχείων που απαιτεί η νομοθεσία.

Το 2004 συλλέχθηκαν και επεξεργάστηκαν περίπου 60 τόνοι μη οικιακής προέλευσης ΑΗΗΕ σε σύνολο 175-250.000 τόνων.

Τι πρέπει να γνωρίζουμε

Οι παραγωγοί και εισαγωγείς Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού υποχρεούνται να οργανώνουν Ατομικά Συστήματα ή να συμμετέχουν σε Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης των ΑΗΗΕ που αφορούν στη δραστηριότητά τους, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 17 του Νόμου 2939/2001 και σύμφωνα με τους ειδικότερους όρους που προβλέπονται στο Προεδρικό Διάταγμα 117/2004 ώστε να προωθεί η εναλλακτική διαχείριση των ΑΗΗΕ.

Σύμφωνα με το νόμο, παραγωγός ΗΗΕ θεωρείται κάθε πρόσωπο το οποίο ανεξάρτητα από ποια τεχνική πωλήσεων χρησιμοποιεί :

α) κατασκευάζει και πωλεί ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό με τη μάρκα του,
β) μεταπωλεί με τη μάρκα του εξοπλισμό παραγόμενο από άλλους προμηθευτές,
γ) εισάγει κατ’ επάγγελμα ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό.

Οι διακινητές (διανομείς) υποχρεούνται να διακινούν στην αγορά μόνο τα είδη ΗΗΕ που είναι ενταγμένα σε εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης, καθώς και να προμηθεύονται τα είδη αυτά από παραγωγούς που είναι εγγεγραμμένοι στο προβλεπόμενο από την νομοθεσία μητρώο.

Οι διακινητές (διανομείς) κατά την παροχή νέου προϊόντος, οφείλουν να παραλαμβάνουν, με σχέση ένα παλιό προς ένα νέο, χωρίς χρηματική επιβάρυνση για τον καταναλωτή, αποσυρόμενο εξοπλισμό, ο οποίος είναι ισοδύναμου τύπου και εκπληρώνει τις ίδιες λειτουργίες με τον παρεχόμενο εξοπλισμό.

Τι άλλο πρέπει να γίνει

Σήμερα συλλέγεται ένα πολύ μικρό ποσοστό των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών. Είναι απαραίτητο μέσα στο 2007 και σύμφωνα με τη νομοθεσία να :

· αυξηθούν τα σημεία συλλογής των ΑΗΗΕ στους Δήμους για να μπορεί να συμμετάσχει ουσιαστικά ο δημότης
· αναλάβουν οι διακινητές ηλεκτρικών –ηλεκτρονικών αγαθών την υποχρέωση που έχουν να παραλαμβάνουν με τη διανομή καινούριων προϊόντων τα παλιά ισοδύναμα προϊόντα και στη συνέχεια να τα παραδίδουν σε αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας, απορρύπανσης κι ανακύκλωσης
· ενημερωθούν και ενεργοποιηθούν όλοι οι παραγωγοί-εισαγωγείς σχετικά με τις υποχρεώσεις τους και να τις αναλάβουν με υπευθυνότητα,
· δημιουργηθούν κέντρα επαναχρησιμοποίησης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών για να επιμηκυνθεί ο κύκλος ζωής τους και για να εφαρμοστεί η νομοθεσία που προβλέπει την επαναχρησιμοποίηση
· να οργανωθεί η ενημέρωση του καταναλωτή ως προς τα δικαιώματα αλλά και τις υποχρεώσεις του αναφορικά με τα ΑΗΗΕ.

(Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε., http://www.electrocycle.gr/ )

Γράφει και επιλέγει ο Μάρκος Νικητάκης.

Απόβλητα Ορυκτελαίων

Τι είναι

Όλα τα απόβλητα λιπαντικών ελαίων που προέρχονται από τα μέσα μεταφορών, τη βιομηχανία και άλλους τομείς. Στην Ελλάδα διακινούνται ετησίως 140.000 ΜΤ, από τις οποίες μπορούν να συλλεχθούν 85.000 ΜΤ δηλαδή περίπου το 60% του συνόλου.

Ορυκτέλαια και Περιβάλλον

Τα απόβλητα λιπαντικών ελαίων περιλαμβάνονται στη Ευρωπαϊκή Λίστα Επικίνδυνων Αποβλήτων (ομάδα 13000). Χαρακτηρίζονται επικίνδυνα εξαιτίας των συστατικών τους, μερικά από τα οποία είναι πτητικές ενώσεις, άζωτο, θείο, χλώριο, μόλυβδος, ασβέστιο, ψευδάργυρος, κάδμιο, νικέλιο, βάριο, μαγνήσιο, σίδηρος, φώσφορος και χαλκός. Τα χημικά στοιχεία και οι ενώσεις που περιέχονται είναι επικίνδυνα (καρκινογόνα, μεταλλαξιογόνα κ. λ. π.) και βρίσκονται μέσα στα ορυκτέλαια είτε ως πρόσθετα είτε λόγω της χρήσης και του τρόπου συλλογής. Η πιθανή διαφυγή τους στο περιβάλλον θα δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στο φυσικό περιβάλλον άλλα και στην υγεία του ανθρώπου.

Τα απόβλητα λιπαντικών ελαίων

• Αναγεννώνται (ανακυκλώνονται) σε ειδικές εγκαταστάσεις παράγοντας νέο ορυκτέλαιο, που είναι ίδιας ποιότητας με το “παρθένο”,  συμβάλλοντας στην προστασία του περιβάλλοντος
• Χρησιμοποιούνται ως καύσιμα σε βιοτεχνίες, σπίτια, θερμοκήπια παράνομα, αποτελώντας σοβαρό κίνδυνο και για την υγεία και για το περιβάλλον.

Εναλλακτική Διαχείριση Ορυκτελαίων

Σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα 82/2004 «Αντικατάσταση της 98012/2001/1996 ΚΥΑ – Καθορισμός μέτρων και όρων για την διαχείριση των χρησιμοποιημένων ορυκτελαίων» (Β’40) Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση των Απόβλητων Λιπαντικών Ελαίων» σε εφαρμογή του νόμου 2939/2001, της ΚΥΑ19396/1997 «Μέτρα και όροι για την διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων» μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2006 πρέπει να συλλέγεται το 70% του βάρους όλων των αποβλήτων λιπαντικών ελαίων και το 80% αυτών να αναγεννάται. Το ΠΔ απαγορεύει την απόρριψη αποβλήτων λιπαντικών ελαίων στα επιφανειακά και υπόγεια νερά, στα χωρικά θαλάσσια νερά, στα νερά των αποχετευτικών συστημάτων και στο έδαφος. Επίσης, απαγορεύει την επεξεργασία τους που προκαλεί ρύπανση της ατμόσφαιρας,  η οποία έχει ως αποτέλεσμα την υπέρβαση των οριακών τιμών εκπομπών που καθορίζονται από ειδικές διατάξεις.

Αξιοποίηση και ανακύκλωση

Στα απόβλητα ορυκτελαίων που συλλέγονται νόμιμα γίνεται αναγέννηση. Η αναγέννηση είναι μια διαδικασία που απομακρύνει ή μειώνει τα επικίνδυνα στοιχεία με αποτέλεσμα τα αναγεννημένα ορυκτέλαια να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά σαν να είναι παρθένα ορυκτέλαια. Με αυτή τη διαδικασία παράγεται ένα προϊόν που είναι ιδίας ποιότητας με τα πρωτογενή, ενώ προστατεύεται το περιβάλλον και επιτυγχάνεται εξοικονόμηση πρώτων υλών.

Τι πρέπει να γνωρίζουμε

Να επιλέγουμε να αλλάζουμε λάδια οχημάτων κάθε είδους σε συνεργεία που συνεργάζονται με αδειοδοτημένους φορείς παραλαβής ορυκτελαίων,  οι οποίοι στη συνέχεια τα παραδίδουν για αναγέννηση. Σε περίπτωση που κάποιός αλλάζει λάδια μόνος του να τα μεταφέρει σε σημεία που έχουν πιστοποιητικό εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων λιπαντικών ελαίων. Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και με τις συσκευασίες των ορυκτελαίων.

Γράφει και επιλέγει ο Μάρκος Νικητάκης.

Χρησιμοποιημένα ελαστικά. Τι είναι;

Τα λάστιχα από κάθε είδους όχημα, όπως ΙΧ, φορτηγά, μοτοποδήλατα, τρίκυκλα, ελαφρά τετράτροχα καθώς και μηχανήματα έργων και γεωργικά, μετατρέπονται σε απόβλητα όταν δεν χρησιμοποιούνται άλλο. Κάθε χρόνο φτάνουν στο τέλος του κύκλου ζωής τους παγκοσμίως 1 δισεκατομμύρια ελαστικά. τα  Στην Ελλάδα κάθε χρόνο εισάγονται 47-50.000 τόνοι ελαστικών, το 57% των οποίων είναι επιβατικά ελαστικά και το 43% είναι ελαστικά φορτηγών.

Ελαστικά και περιβάλλον

Τα ελαστικά κατασκευάζονται από φυσικό και συνθετικό καουτσούκ, ενώ χρησιμοποιείται επίστρωση από χάλυβα προκειμένου να αυξηθεί η αντοχή τους στο σημείο όπου ενώνονται με τις ζάντες. Περιέχουν, επίσης και άλλα συστατικά, όπως λινά, οξείδιο ψευδαργύρου, θείο και διάφορες άλλες οργανικές ουσίες.

Τα λάστιχα δεν αποσυντίθενται εύκολα και γι’ αυτό όταν πετάγονται σε ρεματιές και το περιβάλλον γενικότερα – μια συνηθισμένη μέχρι σήμερα εικόνα- παραμένουν για πολύ μεγάλο διάστημα και γίνονται εστίες κουνουπιών και άλλων εντόμων. Όταν καταλήγουν ανεξέλεγκτα στο περιβάλλον και ιδιαίτερα όταν καίγονται ανεξέλεγκτα μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στην ανθρώπινη υγεία αφού ελευθερώνονται στο περιβάλλον βλαβερές ουσίες, όπως οι πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες, βενζόλιo και φαινόλες, ουσίες με καρκινογόνες ιδιότητες. Πολλές ήταν οι χώρες που επέλεξαν την ταφή των ελαστικών ως λύση για τη διαχείριση των παλαιών ελαστικών. Η ταφή των ελαστικών εγκαταλείφθηκε αφενός γιατί τα ελαστικά καταλαμβάνουν τεράστιο όγκο στους χώρους ταφής κι αυξάνουν τον κίνδυνο ανάφλεξης των σκουπιδιών αφετέρου για έναν ακόμα λόγο: τα ελαστικά μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν και να αξιοποιηθούν.

Εναλλακτική διαχείριση χρησιμοποιημένων ελαστικών

Σύμφωνα με τη νομοθεσία (29407/3508/2002 ΚΥΑ «Μέτρα και όροι για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων») δεν επιτρέπεται να πετάγονται στο περιβάλλον ή να μεταφέρονται σε χώρους ταφής σκουπιδιών ολόκληρα ή τεμαχισμένα μεταχειρισμένα ελαστικά οχημάτων.

Οι εισαγωγείς ελαστικών έχουν είτε ατομικά είτε σε συνεργασία με άλλους την ευθύνη «εναλλακτικής διαχείρισής τους», δηλαδή να οργανώσουν τη συλλογή, μεταφορά, προσωρινή αποθήκευση, επαναχρησιμοποίηση και αξιοποίηση των μεταχειρισμένων ελαστικών οχημάτων, ώστε μετά την επαναχρησιμοποίηση ή αξιοποίησή τους να επιστρέφουν στο ρεύμα της αγοράς. Δεν επιτρέπεται να κυκλοφορούν στην αγορά ελαστικά που ο εισαγωγέας τους δεν έχει οργανώσει μόνος τους ή μαζί με άλλους την συλλογή και τη διαχείρισή τους.

Σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα 109/ ΦΕΚ Α 75/ 5-3-2004 σε εφαρμογή των διατάξεων του Ν. 2939/2001 (διατάξεις των άρθρων 15, 16, 17 και 18) πρέπει κατά προτεραιότητα να επιτυγχάνεται η πρόληψη παραγωγής αποβλήτων από ελαστικά των οχημάτων, και μετά η επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και η ενεργειακή αξιοποίηση τους, ώστε να μειώνεται η ποσότητα των αποβλήτων που οδηγούνται σε χώρους ταφής και να βελτιώνεται η περιβαλλοντική επίδοση όλων όσων συμμετέχουν στο κύκλο ζωής των ελαστικών. Έως την 31η Ιουλίου 2006, η αξιοποίηση των μεταχειρισμένων αποβλήτων ελαστικών οχημάτων έπρεπε να καλύπτει τουλάχιστον το 65 % των αποσυρόμενων ελαστικών. Εντός του ίδιου χρονικού ορίου, η ανακύκλωση πρέπει να φθάνει τουλάχιστον στο 10 %.

Αξιοποίηση κι ανακύκλωση ελαστικών

Τα ελαστικά οχημάτων μετά τη χρήση τους:

- είτε αναγομώνονται και επαναχρησιμοποιούνται

- είτε οδηγούνται σε τσιμεντοβιομηχανία για να χρησιμοποιηθούν ως “εναλλακτικό καύσιμο” σε ειδικά διαμορφωμένες εγκαταστάσεις, εφόσον ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της νομοθεσίας περί εκπομπών αερίων αποβλήτων που προέρχονται από καύση

- είτε παραδίδονται σε αδειοδοτημένες και εγκεκριμένες εγκαταστάσεις για κοπή, τεμαχισμό, κοκκοποίηση με στόχο την χρήση του ελαστικού τρίμματος ως πρόσθετου σε ασφαλτοτάπητες για δρόμους, αεροδρόμια ή άλλες εγκαταστάσεις.

Το 2005 συλλέχτηκαν για επεξεργασία από συνεργεία που ασχολούνται με την αντικατάσταση, επισκευή και συντήρηση ελαστικών και γενικότερα συνεργεία επιδιόρθωσης οχημάτων συνολικά 24.625 τόνοι μεταχειρισμένων ελαστικών. Από αυτή την ποσότητα, το 20,63 % οδηγήθηκε σε εγκαταστάσεις της τσιμεντοβιομηχανίας ΤΙΤΑΝ για θερμική αξιοποίηση, το 19,15 % της συνολικής αξιοποιούμενης ποσότητας υπέστη επεξεργασία και παρήχθη τρίμμα ελαστικού διαφόρων κοκκομετριών, το 6,89 % είναι μέταλλα από την παραγωγική διαδικασία, το 7,79 % είναι λινά και λοιπά κατάλοιπα της παραγωγικής διαδικασίας (π.χ. πούδρα ελαστικού) τα οποία μπορούν να οδηγηθούν σε ΧΥΤΑ, το 19,27 % είναι ενδιάμεσα προϊόντα τεμαχισμού (π.χ. τεμάχια ελαστικού, chips κλπ.) τα οποία είτε διατίθενται ως έχουν σε κατασκευαστικά (π.χ. αποστραγγιστικά κλπ.) είτε λειτουργούν ως ενδιάμεσο depot ασφαλείας για την παραγωγή τελικού προϊόντος (π.χ. τρίμματος). Ποσοστό 26,28% είναι αποθηκευμένες ποσότητες ολόκληρων ελαστικών.

Τι πρέπει να γνωρίζουμε

Οι εισαγωγείς ελαστικών ή οχημάτων για να μπορούν να διακινούν τα προϊόντα τους στην αγορά πρέπει να συμμετέχουν σε Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ).  Κάθε επιχείρηση που διακινεί ελαστικά πρέπει να έχει τη διαβεβαίωση από τον εισαγωγέα ότι είναι συμβεβλημένος με ΣΣΕΔ. Τα συνεργεία επισκευής, συντήρησης κι αλλαγής ελαστικών αλλά και τα συνεργεία πρέπει να παραδίδουν τα απόβλητα ελαστικά σε εγκεκριμένο ΣΣΕΔ ελαστικών ή σε νόμιμο συλλέκτη. Εάν ο πολίτης έχει χρησιμοποιημένα ελαστικά πρέπει να τα παραδώσει σε κάποιο συνεργείο, δεν επιτρέπεται να τα πετάξει στο περιβάλλον, στα σκουπίδια ή σε χώρο ταφής αποβλήτων.

Όσοι συλλέγουν τα μεταχειρισμένα ελαστικά από τα σημεία συνεργεία ελαστικών ή οχημάτων είναι υποχρεωμένοι να έχουν άδεια συλλογής και να διατηρούν αναλυτικά στοιχεία ποσοτήτων των μεταχειρισμένων ελαστικών που συνέλεξαν, μετέφεραν και παρέδωσαν σε εγκεκριμένες εγκαταστάσεις διάθεσης-αξιοποίησης χρησιμοποιημένων ελαστικών.

Η οργάνωση προγραμμάτων ενημέρωσης κι ευαισθητοποίησης των πολιτών καθώς και η παροχή στοιχείων για τα αποτελέσματα των προγραμμάτων ανακύκλωσης κι αξιοποίησης και η σύνταξη εκθέσεων είναι υποχρεωτικές.

Γράφει και επιλέγει ο Μάρκος Νικητάκης.

Τι είναι τα Οχήματα μετά το Τέλος του Κύκλου Ζωής τους

Τα οχήματα (ΙΧ αυτοκίνητα και ελαφρά φορτηγά) που είτε ο ιδιοκτήτης κρίνει ότι δεν θα τα χρησιμοποιήσει άλλο είτε το ΚΤΕΟ ότι είναι ακατάλληλα για χρήση. Επίσης, είναι τα οχήματα τα οποία που εγκαταλείπονται από τον ιδιοκτήτη τους γιατί επιθυμεί να αποφύγει το κόστος των τελών κυκλοφορίας ή επειδή δεν υπάρχει οργανωμένο σύστημα παραλαβής ή εξαιτίας της ελλιπούς πληροφόρησης για το υπάρχον σύστημα. Οι ΟΤΑ έχουν την ευθύνη να συλλέγουν τα εγκαταλειμμένα οχήματα και να τα μεταφέρουν σε αδειοδοτημένες και εξουσιοδοτημένες εγκαταστάσεις για τη διαχείρισή τους σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία.

Όχήματα και Περιβάλλον

Τα οχήματα που είναι εγκαταλειμμένα μετατρέπονται συχνά σε σκουπιδότοπους, αποτελούν πηγή ρύπάνσης γιατί περιέχουν επικίνδυνα υλικά όπως είναι οι συσσωρευτές, δοχεία τοξικών υγρών, καύσιμα, λαδιά κινητήρα, υδραυλικά λάδια και άλλα επικίνδυνα υλικά. Αν οδηγηθούν στη χαλυβουργία, χωρίς προηγούμενη απορρύπανση και διαχωρισμό των διαφόρων υλικών, συμβάλλουν στην ατμοσφαιρική ρύπανση και στην επιβάρυνση με επικίνδυνα υλικά των υπολειμμάτων (σκουριές, στάχτη) της ανακύκλωσης.

Τα εγκαταλειμμένα οχήματα καταλαμβάνουν χρήσιμό χώρο στην πόλη και επιβαρύνουν οικονομικά για τη μεταφορά τους ΟΤΑ.

Τα άχρηστα οχήματα περιέχουν σημαντικές ποσότητες χρήσιμων υλικών που μπορούν να ανακυκλωθούν και να ξαναεπιστρέψουν στην παραγωγική διαδικασία, συμβάλλοντας στην εξοικονόμησης πρώτων υλών και ενέργειας.

Εναλλακτική Διαχείριση Οχημάτων

Η διαχείριση των οχημάτων μετά το τέλος του κύκλου ζωής τους πρέπει να είναι σύμφωνη με το Προεδρικό Διάταγμα 116 (ΦΕΚ 81Α/05.03.04) «Μέτρα και όροι για την εναλλακτική διαχείριση των οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους, των χρησιμοποιημένων ανταλλακτικών και των απενεργοποιημένων καταλυτικών μετατροπέων. Πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση τους», σε εφαρμογή των νόμων 1650/86,  2939/2001 και εναρμόνιση με την Οδηγία 2000/53/ΕΚ πρέπει να γίνεται εναλλακτική διαχείριση των οχημάτων μετά το τέλος του κύκλου ζωής τους.

Οι παράγωγοι –εισαγωγείς οχημάτων και ανταλλακτικών είναι υπεύθυνοι για την διαχείρισή τους, μπορούν να δημιουργήσουν ατομικό σύστημα ή να συμμετέχουν σε συλλογικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης. Οι ιδιοκτήτες επιβαρύνονται οικονομικά μόνο στην περίπτωση που από το παραδοτέο όχημα λείπουν βασικά κατασκευαστικά στοιχεία όπως ο κινητήρας ή περιέχουν απόβλητα. Το ΠΔ θέτει ως στόχο ότι μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2015 η ανακύκλωση και η επαναχρησιμοποίηση θα έχει φθάσει στο 85% κατά μέσο βάρος οχήματος και ανά έτος.

Απορρύπανση, Αξιοποίηση και Ανακύκλωση

Στα οχήματα μετά τη παράδοση τους σε εγκαταστάσεις συλλογής πρέπει να γίνεται:

• Aπορρύπανση, ώστε να αφαιρούνται όλα τα υγρά, η μπαταρία και τα ελαστικά, τα οποία μεταφέρονται σε αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις εναλλακτικής διαχείρισης
• Aφαίρεση εμπορεύσιμων ανταλλακτικών προς πώληση κι  επαναχρησιμοποίηση
• Aφαίρεση των μερών που περιέχουν μέταλλα ή άλλα υλικά προς ανακύκλωση
• Συμπίεση, ώστε να μειωθεί ο όγκος τους, και να προωθηθούν στη χαλυβουργία για ανακύκλωση

Τι πρέπει να γνωρίζουμε

Οι πολίτες είναι υποχρεωμένοι να παραδίδουν τα οχήματα τους σε εγκεκριμένα κέντρα συλλογής και επεξεργασίας και δεν επιβαρύνονται οικονομικά για την περαιτέρω διαχείριση τους. Με την παράδοση του οχήματος δίνεται στον πρώην κάτοχο του αυτοκίνητου βεβαίωση παραλαβής οχήματος και μετά από οκτώ μέρες λαμβάνει ταχυδρομικά ένα πιστοποιητικό καταστροφής που είναι απαραίτητο για την αποταξινόμηση του οχήματος. Για την παράδοση οχήματος πρέπει να υπάρχουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά που είναι: η άδεια κυκλοφορίας, οι πινακίδες, αστυνομική ταυτότητα ή διαβατήριο και σε περίπτωση που δεν είναι ο ιδιοκτήτης εξουσιοδότηση. Η παράδοση του οχήματος πρέπει να γίνεται μέχρι 16 Δεκεμβρίου κάθε έτους για να μην χρεώνονται τα τέλη κυκλοφορίας του επόμενου έτους.

Ο Μάρκος Νικητάκης γράφει και επιλέγει για το «κομπόστ». Το γιατί είναι αυτονόητο!

Το κομπόστ είναι μερικώς  αποσυντεθειμένη οργανική ύλη.

Προέρχεται από τα φυτικά υπολείμματα του κήπου και της κουζίνας μας τα οποία η ίδια η φύση  μετατρέπει σε  ένα πλούσιο φυτόχωμα που χρησιμεύει για λίπασμα και βελτιωτικό του εδάφους . Είναι αγνό, καθαρό και φυσικό.

Τι πετυχαίνουμε με τη χρήση του κομπόστ;

Ένα εύλογο ερώτημα είναι γιατί γίνεται τόση φασαρία για μια μικρή σχετικά ποσότητα οργανικής ουσίας. Η απάντηση είναι ότι το κομπόστ αφενός είναι ιδανικό υπόστρωμα για γλάστρες, ριζωτήρια αλλά και προσθετικό – βελτιωτικό εδάφους και από την άλλη ουσιαστικά είναι δωρεάν, αφού προέρχεται από την ανακύκλωση οργανικών αποβλήτων. Το κομμάτι αυτό της ανακύκλωσης το έχουν εκμεταλλευτεί σε διεθνές επίπεδο φορείς όπως δήμοι, οι οποίοι οργανώνουν προγράμματα ώθησης της δημιουργίας κομπόστ από τους δημότες τους, το οποίο χρησιμοποιούν οι ίδιοι στου κήπους τους, με αποτέλεσμα έτσι να παράγονται γύρω στο 25% λιγότερα σκουπίδια σύμφωνα με τα στοιχεία των ιδίων των δήμων. Άλλα δημοτικά προγράμματα αναλαμβάνουν να μαζέψουν τα οργανικά σκουπίδια των δημοτών τα οποία επεξεργάζονται και επιστρέφουν στους δημότες ως κομπόστ έναντι συμβολικού τιμήματος.

Γιατί είναι ωφέλιμο;                 

Αξιοποιούμε πολύτιμη οργανική ύλη για την μακροπρόθεσμη αύξηση της γονιμότητας των εδαφών.
Επειδή αποφεύγεται η καύση των υπολειμμάτων, μειώνεται ο κίνδυνος των πυρκαγιών που στη χώρα μας ως γνωστόν είναι μεγάλος. Για τον ίδιο λόγο συντελούμε στον περιορισμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Αποδεσμεύεται το κλάδεμα των δέντρων από την επικίνδυνη περίοδο για τις πυρκαγιές (απαγόρευση καύσης από Μάιο μέχρι Οκτώβριο).

Πετυχαίνουμε ανώτερη ποιότητα προϊόντων (θρεπτική αξία, γεύση, άρωμα, αντοχή).
Εξοικονομούμε ενέργεια, χρήμα και εργασία (ενεργειακές εισροές), γιατί με τη σωστή εφαρμογή του κομπόστ διευκολύνονται ή περιορίζονται ορισμένες καλλιεργητικές επεμβάσεις όπως βοτανίσματα, σκαλίσματα, άρδευση.
Εξοικονομούμε πολύτιμο νερό.
Συντελούμε στην προστασία των υπόγειων νερών, των υδάτινων αποδεκτών και της θάλασσας από τον ευτροφισμό.
Συντελούμε στην εξυγίανση της φύσης μέσα από την προστασία των εδαφών (αναδημιουργία χούμου/φυσικής οργανικής ουσίας) και τις λιγότερες αρρώστιες στις καλλιέργειες.
Συντελούμε στον περιορισμό του προβλήματος της διάθεσης των οργανικών απορριμάτων από τις μονάδες ζωικής παραγωγής, επειδή η κομποστοποίηση συνιστά τον βέλτιστο τρόπο αξιοποίησής τους (περιορίζεται η διαφυγή των θρεπτικών σε έδαφος και ατμόσφαιρα).

Πως γίνεται;                                

Η κομποστοποίηση ακολουθεί τον βιολογικό κύκλο της Γης: ανάπτυξη και φθορά. Τα κλαδέματα του κήπου  και τα φυτικά υπολείμματα από τις τροφές μας που αποτελούν τον σωρό του  κόμποστ γίνονται η τροφή για μικροοργανισμούς, μύκητες, βακτηρίδια, έντομα και ζωύφια τα οποία χρησιμοποιούν τον άνθρακα (C) από τα ξερά φυτά για την ανάπτυξή τους. Ο άνθρακας οξειδώνεται μετατρεπόμενος σε διοξείδιο του άνθρακος (CO₂) με αποτέλεσμα να   μειώνεται η  μάζα και να εκλύεται  θερμότητα κατά την διάρκεια της κομποστοποίησης. Το άζωτο (Ν) είναι το βασικό συστατικό για τον πολλαπλασιασμό των μικροοργανισμών.  Με αυτό τον τρόπο ανακυκλώνουν στον δικό τους οργανισμό τα θρεπτικά συστατικά από τα φυτά που αποσυντίθενται και τα επιστρέφουν με το κόμποστ πίσω στο έδαφος.

• Βακτηρίδια. Για να χωνέψουν το φαγητό που τους προσφέρουμε εκκρίνουν ένζυμα
• Μύκητες. Με την βοήθεια των ένζυμων από τα βακτηρίδια διασπούν την κυτταρίνη των φρούτων και λαχανικών και τον ιστό των ξύλων. Η τροφή (οργανική ουσία), ο αέρας και το νερό είναι τα απαραίτητα συστατικά για την επιβίωση των μυκήτων.
• Γεωσκώληκες. Είναι οι βασικοί συντελεστές που μετατρέπουν την οργανική ουσία σε χούμους τρώγοντας την και αποβάλλοντας την σε μορφή τρομερά  ευεργετική για τα φυτά.

Από τι αποτελείται ο σωρός;

«Πράσινα» και «καφέ»

Οι μικροοργανισμοί, δηλαδή οι παράγοντες που θα εκτελέσουν την βιολογική διεργασία, χρειάζονται άνθρακα (C) για να τραφούν, ενώ το άζωτο (N) τους παρέχει τις πρωτεΐνες για να αναπτυχθούν και να πολλαπλασιασθούν. Γι’ αυτό  πρέπει να τους  δώσουμε την σωστή τροφή στην σωστή αναλογία.

Τα «πράσινα» ή πηγές ενέργειας παρέχουν το άζωτο. Εμπεριέχουν υψηλά ποσοστά υγρασίας και αποσυντίθενται γρήγορα.

(πράσινα φύλλα, φυτικά υπολείμματα κουζίνας, χόρτο κλπ.)

Τα «καφέ» ή δημιουργοί όγκου είναι οι φορείς του άνθρακα. Είναι ξηρά, εμπεριέχουν χαμηλό ποσοστό υγρασίας και αποσυντίθενται αργά. (ξερά φύλλα, κομμένα ή θρυμματισμένα κλαδιά, πριονίδι, χαρτί κλπ.)

Για να αναπτυχθούν γρήγορα τα βακτηρίδια και να θερμανθεί ο σωρός, ένδειξη ότι άρχισε η κομποστοποίηση, πρέπει να έχουμε την σωστή ισορροπία «πρασίνων» και «καφέ». Σε όγκο μία καλή αναλογία για ταχεία κομποστοποίηση είναι 2 μέρη «καφέ» προς 1 «πράσινα».

Πηγές μου οι ιστοσελίδες του Internet
www. Silogoskifisias.gr
www. Oikoen.gr
www. Wikiredia.org
www. Ecorec.gr
Γαβριήλ Πανάγος: ΚΟΜΠΟΣΤ

Ο σωρός του κομπόστ αποτελείται από οτιδήποτε ήταν κάποτε φυτό!Πρέπει να έχουμε την σωστή ισορροπία «πρασίνων» και «καφέ». Σε όγκο μία καλή αναλογία για ταχεία κομποστοποίηση είναι 2 μέρη «καφέ» προς 1 «πράσινο».

Ένας πίνακας υλικών που επιτρέπονται ή απαγορεύονται:

ΠΡΑΣΙΝΑ

Πράσινα φύλλα
Μαραμένα λουλούδια
Υπολείμματα καφέ και
Φύλλα τσαγιού και φακελάκια
Πολτό από χυμούς
Υπολείμματα
Φρούτα
Κοπριά (Μόνο από φυτοφάγα ζώα)

ΚΑΦΕ

Ξερά φύλλα
Υπολείμματα από λαχανικά ( ωμά ή βρασμένα ΟΧΙ Μαγειρεμένα)
Κομμένα κλαδιά (θρυμματισμένα) Πριονίδι, Ροκανίδι (από ξύλο μη εμποτισμένο)
Άχυρο
Χαρτί (θήκες αυγών, κύλινδρος τουαλέτας και κουζίνας, σακούλες μανάβη, χαρτοκιβώτια τεμαχισμένα)
Τσόφλια αυγού (θρυμματισμένα)

ΝΑΙ

Φλούδια μπανάνας, καρπουζιού ή πεπονιού (μόνο τεμαχισμένα σε μικρά
Μπαγιάτικο ψωμί ( θρυμματισμένο )
Χώμα που δεν χρησιμοποιείτε ( σε μικρές ποσότητες διότι επιβραδύνει την
Φλούδια ξηρών καρπών ( σπασμένα )
Κουκούτσια ελιών
Στάχτη από το τζάκι ( συνιστάται να προστίθεται στο κομμένο γκαζόν γιατί απορροφάει την υπερβολική υγρασία )
Τσουκνίδα πριν βγάλει σπόρους ( εξαιρετική πηγή αζώτου )

ΟΧΙ

Φλούδια εσπεριδοειδών (πορτοκάλια, λεμόνια, μανταρίνια, κλπ)
Φύλλα ευκαλύπτου ( είναι τοξικά )
Φύλλα συκιάς
Πευκοβελόνες ( μέχρι ποσοστό 10 % δεν βλάπτουν )
Νοβοπάν ( περιέχει χαλκό, αρσενικό και χρώμιο )
Χαρτί γυαλιστερό
Χαρτί με χρώμα ή μελάνι
Κρέας και ζωικά προϊόντα γενικώς
Γαλακτοκομικά
Χημικά ( ζιζανιοκτόνα, μυκητοκτόνα κλπ.)
Άρρωστα φύλλα ή φυτά και ζιζάνια
Περιττώματα ζώων ( σκύλων, γατών )

Και μην ξεχνάτε :

Όσο πιο τεμαχισμένα η θρυμματισμένα είναι τα υλικά που συνιστούν τον σωρό, τόσο γρηγορότερα θα γίνει το κομπόστ. Για την σωστή αξιοποίηση των κλαδεμάτων των κήπων ένας θρυμματιστής είναι απαραίτητος.

Μην βάζετε στον σωρό υλικά που έχουν υποστεί χημική επεξεργασία όπως π.χ. στάχτη που έχει χημικά, πριονίδι από νοβοπάν ή MDF, εμποτισμένα ξύλα , έγχρωμο η γυαλιστερό χαρτί κλπ. Τα χημικά αντιστρατεύονται την φυσική διεργασία της κομποστοποίησης.

Μην χρησιμοποιείτε εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα στον κήπο σας. Είναι καταστροφή και για τον υδροφόρο ορίζοντα και για το χώμα. Υπάρχουν πολλές εναλλακτικές μέθοδοι καταπολέμησης που δεν επιβαρύνουν το

Τώρα που θα έχετε το δικό σας κομπόστ δεν θα χρειάζεστε πλέον χημικά λιπάσματα τα οποία, όπως τονίσαμε και παραπάνω, απεμπλουτίζουν τα εδάφη και μολύνουν το περιβάλλον. Επί πλέον κάνουν τα φυτά λιγότερο ανθεκτικά στις διάφορες ασθένειες με αποτέλεσμα τον φαύλο κύκλο των

Όσο πιο πλούσια τα υλικά που αποτελούν τον σωρό τόσο πλουσιότερο σε θρεπτικά συστατικά θα είναι και το κομπόστ σας.

Το κομμένο γκαζόν επειδή έχει πολύ υψηλό ποσοστό υγρασίας μπορεί να δημιουργήσει αναερόβια ζύμωση με αποτέλεσμα την δυσοσμία του σωρού. Είναι λοιπόν προτιμότερο πριν το ενσωματώσετε στον σωρό να το απλώσετε να ξεραθεί κάπως και μετά να το αναμείξετε με τα υπόλοιπα υλικά.

The post Ο σωρός του Κομπόστ appeared first on My Lefkada.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να φτιάξουμε κομπόστ οπότε μπορείτε να διαλέξετε την μέθοδο που ταιριάζει στον χώρο που διαθέτετε (κήπος ή βεράντα) και στον χρόνο που θέλετε να αφιερώσετε. Αρκεί να υπάρχει η διάθεση και η φύση αργά ή γρήγορα θα κάνει την δουλειά της. Πετάμε  ένα πολύτιμο θησαυρό για το έδαφος  χωρίς να συνειδητοποιούμε τι κάνουμε.

Οι μέθοδοι που περιγράφονται παρακάτω καλύπτουν συνοπτικά τις πιο συνηθισμένες:

1. Ταχεία ή θερμή μέθοδος
2. Αργή ή ψυχρή μέθοδος
3. Εναλλακτικές μέθοδοι

Όποιοι  έχουν κήπο επιλέγουν ένα χώρο σχετικά σκιερό και προφυλαγμένο από τον βοριά όπου θα σχηματίσουν τον σωρό. Ο σωρός μπορεί να περιφραχθεί , πράγμα που βοηθάει στον καλύτερο χειρισμό και έλεγχο, ή απλώς να είναι  ελεύθερος. Πρέπει οπωσδήποτε να εφάπτεται του εδάφους ώστε  στην κατάλληλη στιγμή να τον επισκεφθούν οι μεγάλοι ευεργέτες του, οι γεωσκώληκες.

Όσοι έχουν βεράντες μπορούν να χρησιμοποιήσουν ένα μεγάλο βαρέλι ή ένα κάδο που είναι η οικονομική λύση, ή ακόμη να προμηθευτούν ειδικούς κάδους που διατίθενται στο εμπόριο

Ταχεία (θερμή) μέθοδος

Αν διατηρήσετε μία σωστή ισορροπία αέρα, υγρασίας και ενέργειας για την ανάπτυξη των μικροοργανισμών, θα σχηματισθεί ένας θερμός σωρός ο οποίος θα αποσυντεθεί γρήγορα και θα καταστρέψει παράσιτα και βλαβερούς μικροοργανισμούς και θα αποδώσει ένα προϊόν υψηλής ποιότητας. Η ταχεία μέθοδος απαιτεί κατά τι περισσότερη προσπάθεια αλλά το αποτέλεσμα θα σας αποζημιώσει!

Πώς να φτιάξετε τον σωρό

1. Μαζέψτε τα οργανικά υπολείμματα της κουζίνας («πράσινα») που περιγράψαμε παραπάνω σε ένα μικρό κάδο. Τεμαχίσετε τα μεγάλα ή ογκώδη υλικά σε μικρά κομματάκια ούτως ώστε να αναπτυχθούν περισσότεροι μικροοργανισμοί και να επιταχυνθεί η διαδικασία.
2. Αναμείξτε με ξερά φύλλα, κομμένα κλαδάκια κλπ. («καφέ») και αυτά τεμαχισμένα σε αναλογία 2 «καφέ» προς 1 «πράσινα», τοποθετήστε το μίγμα στον χώρο που έχετε επιλέξει και ανακατέψτε καλά με ένα φτυάρι ή τσουγκράνα.
3. Ελέγξετε την υγρασία του σωρού. Το μίγμα πρέπει να είναι τόσο υγρό ώστε να μην στάζει, όπως ένα καλά στυμμένο σφουγγάρι. Αν είναι πολύ υγρό προσθέστε «καφέ» ώστε να απορροφήσουν την υγρασία. Αν είναι πολύ ξηρό ψεκάστε με νερό.
4. Συνεχίστε να προσθέτετε υλικά μέχρι να φτιάξετε τον σωρό σας ο οποίος για να θερμανθεί δεν πρέπει να είναι μικρότερος από 1μ x 1μ x 1μ και όχι μεγαλύτερος από 1,80μ (διότι τότε δυσχεραίνεται η σωστή κυκλοφορία του οξυγόνου)

Πώς να ανακατεύετε τον σωρό

Κάθε 3 με 6 μέρες ανακατέψτε τον σωρό σας και ελέγξετε την υγρασία. Έτσι επιτυγχάνεται ο σωστός αερισμός και η ανάμειξη του υλικού από τις άκρες στο κέντρο όπου και η θερμοκρασία είναι υψηλότερη.

Πώς να επιταχύνετε την αποσύνθεση

Όπως προαναφέραμε, οι σημαντικότερες παράμετροι για την ταχεία κομποστοποίηση είναι οι ακόλουθες:

• Το μέγεθος των συστατικών:
  Αν τα συστατικά είναι πολύ μεγάλα επιβραδύνεται η αποσύνθεση.
• Η σωστή αναλογία των υλικών και η συχνή ανάδευση:
  Τυχόν δυσοσμία σημαίνει είτε ότι το ποσοστό των «πράσινων» είναι υψηλότερο του δέοντος οπότε η σύσταση του σωρού γίνεται γλοιώδης, είτε ότι ο αερισμός είναι ελλιπής. Το πρόβλημα λύνεται αν προσθέσετε «καφέ» ώστε να απορροφηθεί η υπερβάλλουσα υγρασία και αναμείξετε καλά τον σωρό ώστε να βελτιωθεί ο αερισμός.
• Το σωστό μέγεθος του σωρού ώστε να θερμανθεί γρήγορα:
  Ελάχιστο 1 μ – Μέγιστο 1,80 μ.
• Η σωστή υγρασία:
  Σε περιόδους μεγάλης ζέστης μπορεί να χρειαστεί να καταβρέξετε τον σωρό. Για να διατηρήσετε την σωστή υγρασία και να τον προφυλάξετε από τις βροχές, μπορείτε να σκεπάσετε τον σωρό με μαύρο πλαστικό.
• Ο σωστός αερισμός:
  Οι μικροοργανισμοί που προκαλούν την ταχεία αποσύνθεση χρειάζονται οξυγόνο για να δράσουν. Επομένως ο σωρός πρέπει να είναι πορώδης για να αερίζεται σωστά. Καθώς αποσυντίθεται κατακάθεται μειώνοντας την κυκλοφορία του οξυγόνου. Η συχνή ανάδευση και η προσθήκη «καφέ» υλικών που δημιουργούν όγκο βελτιώνει τον αερισμό.

Σε λίγες ημέρες ο σωρός θα θερμανθεί και αν όλα έχουν γίνει σωστά η θερμοκρασία στο κέντρο του σωρού θα είναι 50–60°. Μόλις η θερμοκρασία αρχίσει να μειώνεται ανακατέψτε τις άκρες του σωρού προς το κέντρο ώστε να γίνει η κομποστοποίηση ομοιογενής. Κατά την διάρκεια αυτής της διαδικασίας καλό είναι να μην προσθέτετε νέο μίγμα. Αν θέλετε μπορείτε να δημιουργήσετε καινούργιο σωρό.

Αργή (ψυχρή) Μέθοδος

Υπάρχουν πολλοί που έχουν μεν την διάθεση να ασχοληθούν αλλά δεν έχουν τον χρόνο. Τότε θα αφήσουν την φύση να ενεργήσει μόνη της και απλώς η διαδικασία θα διαρκέσει περισσότερο.

Στην προκειμένη περίπτωση τα υλικά τοποθετούνται σε στρώσεις πάχους 5 – 10 εκ. εναλλάσσοντας «πράσινα» και «καφέ», και παραμένουν εκεί μέχρι να κομποστοποιηθούν. Πρώτα θα γίνει το κάτω στρώμα το οποίο μπορείτε σταδιακά να αφαιρείτε με την τσουγκράνα και να το χρησιμοποιείτε. Ένα μειονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι, επειδή τα υλικά δεν θερμαίνονται σε υψηλές θερμοκρασίες, τυχόν παθογόνοι οργανισμοί ή αρρώστιες των φυτών που προΰπαρχαν, δεν εξοντώνονται. Κάποιος όμως που γνωρίζει τον κήπο του μπορεί να αποφύγει να ρίχνει τα άρρωστα φυτά στον σωρό.

Άλλο μειονέκτημα είναι ότι τα υπολείμματα κουζίνας αν αφεθούν σε ανοιχτό σωρό χωρίς να αναδεύονται μπορεί να προσελκύσουν στον κήπο βλαβερά ζωύφια ή αρουραίους. Γι’ αυτό καλό είναι να μη μένουν εκτεθειμένα στην επιφάνεια αλλά πάντα να καλύπτονται με ένα στρώμα «καφέ» υλικών. Άλλη λύση είναι να χρησιμοποιήσετε αποκλειστικά και μόνο τα κλαδέματα του κήπου σας, μέθοδος αργής αποσύνθεσης αλλά χωρίς παρενέργειες.

Η ψυχρή μέθοδος μπορεί να χρειαστεί και ένα χρόνο για να ολοκληρωθεί. Το αποτέλεσμα όμως είναι εξ’ ίσου καλό με την θερμή μέθοδο και η συνεισφορά μας στην ανακύκλωση και την μείωση των απορριμμάτων εξ’ ίσου σημαντική.

Που και πώς χρησιμοποιείται το κομπόστ.

Βελτίωση του εδάφους

Το φθινόπωρο σκάψτε το χώμα και αναμείξτε με κομπόστ πάχους 2 εκ. Επίσης χρησιμοποιήστε  το σε μίγμα  χώματος για φύτευση  νέων φυτών.

Λουλούδια

Την άνοιξη αναμείξτε το επιφανειακό χώμα των παρτεριών ή των γλαστρών σας με κομπόστ ή αφήστε το επάνω για προστασία από τα ζιζάνια και διατήρηση της υγρασίας. Είναι ιδιαίτερα ευεργετικό για τις τριανταφυλλιές που ξετρελαίνονται για την οργανική ύλη!

Γκαζόν

Όταν φυτεύετε καινούργιο γκαζόν ρίξτε  κομπόστ πάχους 6 εκ. και σκαλίστε το σε βάθος  τουλάχιστον 11 εκ. πριν σπείρετε. Στο ήδη υπάρχον ρίξτε 2 εκ. στα «φαλακρά» σημεία και σκαλίστε το.

Φύτεμα δέντρων

Όταν φυτεύουμε δέντρα ρίχνουμε μόνο μικρή ποσότητα κομπόστ  κοντά στις ρίζες αλλιώς το ριζικό σύστημα δεν θα εισχωρήσει σε βάθος για να βρει θρεπτικές ουσίες. Τοποθετήστε το κομπόστ  κυκλικά στην επιφάνεια γύρω από το δέντρο χωρίς να εφάπτεται στον κορμό.

Δέντρα

Στα ήδη υπάρχοντα δέντρα και θάμνους το κομπόστ υποκαθιστά το φυσικό περιβάλλον του δάσους  όπου η οργανική ύλη από μόνη της  πέφτει γύρω από το δέντρο. Βάλτε  λοιπόν  και σεις κομπόστ πάχους 2-3 εκ. γύρω από το δέντρο αλλά  αφήστε την περιοχή γύρω από τον κορμό ελεύθερη.

Λαχανόκηπος

Τοποθετήστε μπόλικο κομπόστ το φθινόπωρο στο παρτέρι και σκαλίστε το την  άνοιξη ή ρίξτε μία χούφτα στο λάκκο όταν φυτεύετε.

Εναλλακτικές Μέθοδοι Κομποστοποιήσης

Κομπόστ από φύλλα

Μαζέψτε τα ξερά φθινοπωρινά φύλλα, αναμείξτε τα με λίγο κομμένο γκαζόν και πράσινα από τον κήπο σας, αυτά δηλαδή που οι κηπουροί ούτως ή άλλως βάζουν σε σακούλες και ρίχνουν άσκοπα στους κάδους απορριμμάτων. Αν είναι στεγνά βρέξτε τα και αφήστε τα σε ένα μέρος του κήπου και αυτά κάποτε θα ξαναγίνουν τροφή για τα φυτά σας.

Μπορείτε επίσης να αφήνετε μία ποσότητα φύλλων γύρω από τα δέντρα ή τα φυτά ώστε να ενσωματωθούν επιτόπου στο έδαφος  (επιφανειακή κομποστοποίηση). Τον χειμώνα προστατεύουν τις ρίζες από τον παγετό και το καλοκαίρι μειώνουν την θερμοκρασία του εδάφους  και διατηρούν καλύτερα την υγρασία.

Κομπόστ σε σάκους απορριμμάτων

Αν δεν έχετε μεγάλες ποσότητες φύλλων, μπορείτε να βάλετε όσα έχετε σε ένα μεγάλο μαύρο σάκο απορριμμάτων αφού τα βρέξετε (θυμηθείτε το στυμμένο σφουγγάρι) και να τον δέσετε. Καλό είναι να προσθέσετε λίγο χώμα και κάποιο οργανικό λίπασμα (όπως κοπριά, κομπόστ ή λιπάσματα που προέρχονται από φυσικές πηγές και όχι συνθετικές) ώστε να επιταχύνετε την κομποστοποίηση. Την άνοιξη το κομπόστ θα είναι έτοιμο! Αντί τα φύλλα να πάρουν την γνωστή οδό της χωματερής, στην ίδια «συσκευασία» αποδεικνύονται ευεργετικά για τον κήπο.

Κομμένο χόρτο

Το χόρτο, όπως προαναφέραμε, πρέπει  να χρησιμοποιείται με φειδώ σαν συστατικό του κομπόστ διότι μπορεί να μετατραπεί σε μία γλοιώδη μάζα. Σε μετρημένες ποσότητες όμως (όχι παραπάνω από το 1/3 του σωρού) αποτελεί αποτελεσματικό «πράσινο» υλικό για τον σωρό διότι αποσυντίθεται γρήγορα.

Πολλοί αφήνουν ένα τμήμα του κομμένου χόρτου επάνω στο γκαζόν διότι περιέχει πολύτιμα θρεπτικά συστατικά. Σε 7–14 μέρες αφομοιώνεται με το έδαφος και χρησιμεύει σαν πρώτης τάξεως λίπασμα πλούσιο σε άζωτο διατηρώντας το γκαζόν σας πράσινο και υγιές. Προσοχή βέβαια το γκαζόν να μην έχει ψεκαστεί με εντομοκτόνα ή ζιζανιοκτόνα.

Συμπέρασμα: Μη πετάτε επ’ ουδενί τα υπολείμματα του κήπου σας. Είναι ένας θησαυρός που δεν πρέπει να πάει χαμένος. Κάτι ξέρει η φύση που ρίχνει τα φύλλα κάτω από τα δένδρα. Τα δάση «αυτολιπαίνονται» με φυσικό τρόπο!

The post Μέθοδοι Κομποστοποιήσης appeared first on My Lefkada.

Ο σωρός του  κομπόστ μπορεί είτε να περιφραχθεί είτε όχι. Πρέπει οπωσδήποτε να τοποθετείται επάνω σε χώμα ή χόρτο και όχι σε τσιμέντο. Υπάρχουν  διάφοροι τρόποι περίφραξης  και σας παραθέτουμε μερικούς από τους πιο απλούς.

Ελεύθερος σωρός

Σχηματίζετε  τον σωρό σε κατάλληλο σημείο του εδάφους αφού πρώτα σκάψετε το χώμα από κάτω. Μπορείτε να φτιάξετε σωλήνες εξαερισμού με σύρμα για καλύτερο αερισμό.

Τούβλα
Παίρνετε 48 τσιμεντόλιθους ή τούβλα και τα τοποθετείτε όπως στην εικόνα φροντίζοντας να αφήσετε μία απόσταση 1,5 εκ. μεταξύ τους ώστε να κυκλοφορεί ο αέρας. Είναι μία απλή και καλή λύση για τον κήπο.

Τούβλα
Παρόμοιο σύστημα με το προηγούμενο  αλλά υπερτερεί στο ότι  σχηματίζουμε τους σωρούς σταδιακά οπ είναι ευκολότερος ο χειρισμός. Χρειάζονται 96 τούβλα.

Παλέτες
Παίρνετε 4 ξύλινες παλέτες και τις ενώνετε μεταξύ τους με σύρμα ή μεντεσέδες. Καλό είναι η μία πλευρά να ανοιγοκλείνει για ευκολότερο χειρισμό του σωρού σας.

Σύρμα (πλέγμα  ή κοτετσόσυρμα)
Η ελάχιστη διάμετρος του κάδου πρέπει να είναι 1μ. Για να υπολογίσετε το μήκος του σύρματος που θα σας χρειαστεί, πολλαπλασιάστε την διάμετρο που θέλετε επί 3,14. Ενώστε το σύρμα με γάντζους ώστε να μπορείτε να το ανοίγετε εύκολα.

Φράχτης
Ο έτοιμος πλεκτός φράχτης χρειάζεται στήριξη με 4 πασσάλους.

Κάδος
Πάρτε ένα κάδο απορριμμάτων ή ένα μεγάλο βαρέλι τουλάχιστον 100 λίτρων και κάνετε τρύπες διαμέτρου περίπου 1 εκ. ώστε να αερίζεται καλά το μίγμα. Δεν είναι ο ιδεώδης τρόπος διότι δεν εφάπτεται ο σωρός με το χώμα, αλλά αποτελεί μία λύση για τις βεράντες

Έτοιμος ειδικός κάδος

Έχει το πλεονέκτημα ότι δεν αφήνει τα υλικά    εκτεθειμένα και παράλληλα παρέχει καλό εξαερισμό του σωρού. Διατίθεται στο εμπόριο. Υπάρχουν πολλών ειδών κάδοι στο εμπόριο με τιμές που κυμαίνονται από 100 έως 200 ευρώ.

The post Κάδοι κομποστοποίησης ή μικρά σιλό appeared first on My Lefkada.